Xây dựng nông thôn mới ở Lai Châu: Vẫn còn nhiều khó khăn

Đồng bào La Hủ làm kinh tế từ cây sả để tăng thu nhập, cải thiện đời sống.

Những kết quả từ xây dựng nông thôn mới

Xác định xây dựng nông thôn mới là chương trình lớn để từng bước làm thay đổi bộ mặt nông thôn ngày càng khởi sắc. Để làm tốt nông thôn mới thì người dân đóng vai trò chủ thể trong mọi hoạt động, từ đó, các cấp, ngành trong tỉnh đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền với nhiều hình thức phong phú. "Cái được" lớn nhất sau gần 8 năm xây dựng nông thôn mới là nhận thức của người dân đã được nâng lên, họ đã chủ động, tích cực tham gia hiến đất, ngày công để thực hiện các tiêu chí nông thôn mới; cùng với đó, bộ máy điều hành các cấp được kiện toàn và hoạt động có hiệu quả, công tác kiểm tra, giám sát được quan tâm triển khai, công tác đánh giá hàng năm, giữa kỳ được thực hiện theo quy định.

Cũng từ chương trình xây dựng nông thôn mới, hạ tầng kinh tế - xã hội ở khu vực nông thôn của tỉnh ngày càng được đầu tư cơ bản đồng bộ, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ phát triển sản xuất và đời sống của người dân khu vực nông thôn. Kinh tế nông thôn tiếp tục chuyển dịch theo hướng tăng dần giá trị, nâng cao chất lượng - hiệu quả sản xuất, nhất là các sản phẩm thế mạnh của tỉnh, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân. Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao quần chúng được đẩy mạnh. Chất lượng giáo dục ngày càng tăng, phổ cập giáo dục tiếp tục được duy trì, giữ vững ở tất cả các xã. Công tác phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe Nhân dân được quan tâm, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế tiếp tục tăng. Đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân ngày càng được cải thiện, tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn, các xã nghèo giảm trung bình hàng năm từ 3-5%. Hệ thống chính trị cơ sở không ngừng được củng cố và phát huy sức mạnh tổng hợp. Đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ngày càng hoàn thiện cả về chính trị, năng lực chuyên môn, tinh thần trách nhiệm và kỹ năng vận động quần chúng. An ninh, trật tự xã hội ở nông thôn tiếp tục được giữ vững và ổn định, công tác đối ngoại được thực hiện hiệu quả.

Về thực hiện các tiêu chí nông thôn mới của các xã trên địa bàn tỉnh có sự chuyển biến đáng kể, đến hết năm 2018 đạt 13,43 tiêu chí/xã; số xã đạt chuẩn NTM là 29 xã, không còn xã đạt dưới 5 tiêu chí.

Một góc thành phố Lai Châu hôm nay.

Vẫn còn nhiều khó khăn

Theo Văn phòng điều phối chương trình nông thôn mới tỉnh Lai Châu, thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới của tỉnh vẫn còn những khó khăn như: Quy hoạch xây dựng NTM một số nơi chất lượng còn hạn chế; việc thực hiện quy hoạch chưa đảm bảo theo quy định (như nghĩa trang, sân vận động, khu vui chơi, giải trí...); một số xã đầu tư hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đảm bảo so với quy định tại Quyết định số 935/QĐ-UBND của UBND tỉnh; một số công trình đã xuống cấp, chậm được duy tu, bảo dưỡng đặc biệt là đường giao thông, thiết chế văn hoá...

Cũng phải kể đến đó là việc duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới tại các xã được công nhận còn hạn chế. Trong số 24 xã đã được công nhận NTM giai đoạn 2015 -2017 có 5/24 xã có tiêu chí trường học đạt thấp (33%); 13 xã đang còn nhà tạm, dột nát; 12 xã không duy trì được mức thu nhập bình quân đầu người theo lộ trình; tỷ lệ hộ nghèo ở một số xã còn cao (Bản Bo 36%, Bản Giang 26%, Pú Đao 22%...)…; tiêu chí về môi trường nhiều xã không bền vững.

Một trong những xã khó thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới là xã Nậm Loỏng, thành phố Lai Châu. Về đích nông thôn mới năm 2017, nhưng sau đó, tiêu chí môi trường tại xã lại có nguy cơ quay ngược lại thời điểm đầu vì nhiều nguyên nhân. Bản Gia Khâu, xã Nậm Loỏng – bản văn hóa của đồng bào dân tộc Mông với nhiều nét văn hoá đặc sắc. Mỗi năm, bản văn hoá Gia Khâu thu hút hàng nghìn lượt khách du lịch đến tham quan. Tuy nhiên các hoạt động gây suy giảm môi trường vẫn diễn ra, rác thải và nước thải sinh hoạt vẫn chưa được xử lý triệt để, chuồng nuôi nhốt gia súc vẫn tồn tại ngay cạnh nhà ở của người dân. Không chỉ riêng ở xã Nậm Loỏng mà thực tế ở nhiều địa phương trong tỉnh, bên cạnh yếu tố địa hình bị chia cắt, điều kiện kinh tế khó khăn thì thói quen sinh hoạt cùng quan niệm lạc hậu trong đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số chính là yếu tố khiến nhiều địa phương không thể thực hiện hiệu quả tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới. 

Trong phát triển kinh tế, việc liên doanh, thu hút các doanh nghiệp, HTX đầu tư vào nông nghiệp; liên kết, hợp tác trong sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp ở một số xã còn hạn chế. Việc áp dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất, chế biến sâu chưa nhiều; nông nghiệp sạch, nông nghiệp sinh thái, hữu cơ và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao chậm phát triển. Việc phát triển các làng nghề truyền thống chưa được quan tâm, sản phẩm của làng nghề chất lượng chưa cao, khó tiêu thụ. Đời sống vật chất và tinh thần của một bộ phận người dân nông thôn ở các xã đã được công nhận đạt chuẩn NTM vẫn còn ở mức dưới chuẩn. Trong tiêu chí Hệ thống chính trị, việc duy trì Đảng bộ, chính quyền đạt trong sạch, vững mạnh gặp khó khăn do quy định của Đảng không vượt quá 20% tổng số tổ chức đảng trực thuộc.

Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, dù đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhưng nhận thức của một bộ phận cán bộ, đảng viên và người dân còn hạn chế, vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự đầu tư từ ngân sách Nhà nước, tính tự lực, tự cường chưa được phát huy, phong tục tập quán sinh hoạt, canh tác lạc hậu của Nhân dân còn tồn tại ở nhiều nơi. Nguồn vốn của Nhà nước cho chương trình mục tiêu xây dựng NTM còn hạn hẹp, huy động nguồn lực từ doanh nghiệp, người dân còn gặp nhiều khó khăn. Đời sống Nhân dân còn gặp nhiều khó khăn, địa hình phức tạp, suất đầu tư lớn, trong khi thời tiết, khí hậu diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, đời sống, sản xuất của Nhân dân.

Phần sau: Xây dựng kế hoạch thực hiện - Nỗ lực xây dựng nông thôn mới

Quý Bảo