Không lựa chọn thanh toán bảo hiểm một lần: Đảm bảo quyền lợi khi hết tuổi lao động

Những ngày này có mặt tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Lai Châu, chúng tôi gặp nhiều trường hợp đến thanh toán BHXH 1 lần, nguyên nhân một phần do dịch Covid-19 khiến cuộc sống của người dân khó khăn, cần tiền để trang trải cuộc sống trước mắt. Nhưng ít ai nghĩ việc thanh toán BHXH 1 lần đồng nghĩa với việc NLĐ đang tự đánh mất quyền lợi lâu dài. Nhất là khi về già người lao động tự do không đủ điều kiện mua thẻ bảo hiểm y tế sẽ phải đối mặt với nguy cơ không chi trả nổi chi phí khám, chữa bệnh (KCB). Từ đó cũng có thể phải đối mặt với tình trạng nghèo đói, trở thành gánh nặng cho gia đình, xã hội.

Anh Đỗ Vũ Tùng - Phó Trưởng Phòng Truyền thông và Phát triển đối tượng BHXH tỉnh chia sẻ: Tham gia bảo hiểm tự nguyện chính là sự chuẩn bị tốt nhất cho NLĐ khi về già. Trong thời điểm này, nếu không may bị thất nghiệp, NLĐ nên đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp học nghề; đăng ký nhận chế độ hỗ trợ từ Gói an sinh của Chính phủ. Để khi NLĐ có việc làm, có thu nhập, có thể tiếp tục được đóng BHXH, cộng nối thời gian tính hưởng lương hưu sau này. Đừng vì khó khăn trước mắt mà tự đánh mất đi cơ hội được chăm sóc, hưởng các chế độ chính sách ưu đãi của Đảng, Nhà nước khi hết tuổi lao động.

Tìm hiểu chúng tôi được biết, trước những khó khăn do đại dịch Covid-19 gây ra, ngày 9/3/2020, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã có Công văn số 797/LĐTBXH-BHXH gửi Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội hướng dẫn cụ thể việc tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất (đối với người lao động tham gia BHXH tự nguyện bị thất nghiệp, doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19). Theo đó, các trường hợp tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất sẽ được bảo lưu thời gian đóng trong vòng 1 năm, sau đó tiếp tục tham gia. Qua đó, giải quyết bước đầu khó khăn đối với NLĐ khi bị mất nguồn thu nhập chưa có khả năng đóng tiếp. Đồng thời, đảm bảo quyền lợi cũng như giải quyết một phần khó khăn cho NLĐ trước đại dịch Covid-19. 

Theo quy định của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, NLĐ có hợp đồng lao động được tham gia BHXH bắt buộc, tỷ lệ đóng của NLĐ hiện nay chỉ 10,5% mức lương, người sử dụng lao động đóng 21,5%. Nếu là lao động tự do, tham gia BHXH tự nguyện, NLĐ có thể lựa chọn mức đóng phù hợp với điều kiện của mình, mức thấp nhất bằng chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn (700.000 đồng). Với tỷ lệ đóng hàng tháng 22%, thì số tiền đóng mỗi tháng tương đương với 138.600 đồng (Nhà nước đã hỗ trợ 10%), nhưng tỷ lệ hưởng lương hưu khi đến tuổi có thể đạt đến 75% bình quân mức đóng. Ngoài ra, người hưởng lương hưu còn được cấp thẻ BHYT có mức hưởng 95% khi KCB đúng tuyến. Bên cạnh đó, người thân, người chăm lo cho người tham gia BHXH còn được hưởng chế độ tuất khi người tham gia BHXH qua đời.

Ông Đặng Đình Hoan – Trưởng Phòng Chế độ, Bảo hiểm xã hội tỉnh chia sẻ: NLĐ nên cân nhắc kỹ việc thanh toán bảo hiểm 1 lần, bởi nếu nhận BHXH một lần, sau này tham gia lại BHXH sẽ không được cộng nối thời gian đóng BHXH, mà tính là thời gian đóng BHXH mới. Cùng với đó, việc thanh toán BHXH 1 lần là phải chấp nhận sự thiệt thòi rất lớn khi với 22% mức tiền lương tháng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất thì 1 năm tổng mức đóng là 2,64 tháng lương. Trong khi mức hưởng BHXH 1 lần cho mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014 và 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi. Không những vậy, người tham gia BHXH, khi đã hưởng lương hưu thì mức lương hưu được điều chỉnh định kỳ theo chỉ số giá tiêu dùng và mức tăng trưởng kinh tế.

Mục tiêu cuối cùng của BHXH là bảo vệ NLĐ và hướng đến an sinh xã hội. Chính vì lợi ích lâu dài đó, khi hiểu rõ bản chất nhân văn sâu sắc của Đảng, Nhà nước, một số trường hợp sau khi thanh toán BHXH 1 lần muốn nộp lại tiền để phục hồi số năm đã tham gia BHXH cho đủ điều kiện hưởng lương hưu, nhưng theo quy định thì không thể được. Vì vậy, mỗi NLĐ hãy suy nghĩ, cân nhắc kỹ lưỡng lợi ích trước mắt và lâu dài, không lựa chọn BHXH 1 lần để cùng Nhà nước tự đảm bảo quyền lợi cho bản thân, nhất là khi hết tuổi lao động.