Thế giới tuần qua: Cuộc đua quyền lực

Ông Donald Trump lần thứ 2 trở thành Tổng thống Mỹ

Trưa 6/11 theo giờ Việt Nam (tức đêm 5/11 theo giờ Mỹ), truyền thông Mỹ công bố kết quả kiểm phiếu sơ bộ cho thấy ông Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024, đánh dấu sự quay trở lại đầy ngoạn mục của ứng cử viên đảng Cộng hòa 78 tuổi trong lịch sử chính trị Mỹ đương đại. Đây cũng là nhiệm kỳ thứ 2 ông Donald Trump giữ cương vị chủ nhân Nhà Trắng, sau nhiệm kỳ giai đoạn 2016 - 2020.

Trong cuộc đua năm nay, hai ứng cử viên Donald Trump và bà Harris được đánh giá là đã duy trì “thế cân bằng” cho tới tận ngày bầu cử. Kết quả cuối cùng cho thấy, ông Donald Trump đã đánh bại Phó Tổng thống Harris trong một cuộc bầu cử với nhiều diễn biến bất ngờ trong năm 2024: Một phiên tòa hình sự liên quan đến ông Donald Trump diễn ra ngay trong thời điểm chiến dịch tranh cử; Hai nỗ lực ám sát bất thành nhằm vào cựu Tổng thống và một sự thay đổi trong danh sách ứng cử viên của đảng Dân chủ sau khi Tổng thống J.Biden tuyên bố rời cuộc đua vào Nhà Trắng.

Tính đến ngày 8/11, công tác kiểm phiếu cuộc bầu cử địa phương, quốc hội và tổng thống vẫn đang diễn ra tại một số vùng trên cả nước Mỹ. Đảng Cộng hòa của ông Donald Trump vẫn đang chiếm ưu thế trước đảng Dân chủ. Không chỉ giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc đua tranh chiếc ghế “chủ nhân” Nhà Trắng, giành quyền kiểm soát Thượng viện, chiếm nhiều ghế hơn trong cuộc đua tranh Thống đốc, hiện đảng Cộng hòa còn đang nắm số phiếu cao hơn trong cuộc bầu cử tại Hạ viện.

Kết quả kiểm phiếu mới nhất cho thấy hiện đảng Cộng hòa giành được 212 ghế tại Hạ viện, trong khi đảng Dân chủ giành được 200 ghế. Như vậy, đảng Cộng hòa chỉ thiếu 5 ghế nữa là giành thế đa số tại hạ viện gồm 435 ghế.

Trước đó, đảng Cộng hòa đã giành chiến thắng tại Thượng viện, với 53 ghế, cao hơn so với 47 phiếu của đảng Dân chủ. Đây là lần đầu tiên đảng Cộng hòa giành lại Thượng viện trong 4 năm qua. Việc chiếm thế đa số tại Thượng viện cho phép đảng Cộng hòa thông qua nhân sự chính quyền mới được ông Trump đề cử. Trong cuộc đua tranh ghế Thống đốc, đảng Cộng hòa cũng đã giành được 27 ghế, cao hơn so với 23 ghế của đảng Dân chủ.

Chứng khoán Mỹ tăng điểm mạnh 

Chiến thắng của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ cùng với quyết định của Cục Dữ trữ Liên bang Mỹ (FED) cắt giảm 0,25 điểm phần trăm lãi suất đã đẩy các chỉ số chứng khoán tại nước này lên mức cao kỉ lục.

Chốt phiên giao dịch ngày 8/11, chỉ số S&P 500 tăng 0,4% và là phiên tăng thứ tư liên tiếp. Trong phiên, đã có thời điểm chỉ số này lần đầu tiên vượt mức 6.000 điểm. Tính trong tuần giao dịch, S&P 500 ghi nhận mức tăng 4,7%.

Chỉ số Down Jones đóng cửa tăng 260 điểm, lên mốc 43.988,99 điểm, tương đương mức tăng 0,6%. Trong phiên, có thời điểm Down Jones phá mốc 44.000 điểm. Chỉ số Nasdaq ghi nhận mức tăng nhỏ hơn với 17,23 điểm, tương ứng tăng 0,1%. Cả ba chỉ số kết thúc tuần giao dịch đều đứng ở mức cao kỉ lục.

Chiến thắng của ông Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống đã thúc đẩy thị trường hưng phấn. Giới đầu tư kỳ vọng chính sách thân thiện với doanh nghiệp của chính quyền ông Trump, nổi bật là giảm thuế cá nhân và doanh nghiệp, nới lỏng quy định kinh doanh, sẽ mang lại triển vọng tích cực.

Bên cạnh đó, chứng khoán Mỹ trong tuần còn được hưởng lợi từ việc FED quyết định giảm lãi suất với biên độ 0,25 điểm phần trăm trong phiên họp ngày 7/11. Đây là đợt giảm lãi suất thứ hai của FED tính từ đầu năm.

Cổ phiếu hãng xe điện Tesla của tỷ phú Elon Musk - một trong những người ủng hộ ông Trump mạnh nhất trong vài tháng gần đây, đã tăng tới 15% trong phiên giao dịch ngày 6/11 ngay sau khi có kết quả bầu cử. Kết thúc tuần giao dịch, cổ phiếu này có mức tăng ấn tượng 29% và đẩy vốn hóa thị trường của Tesla vượt 1.000 tỷ USD.

Nhóm cổ phiếu ngành ngân hàng cũng ghi nhận đà tăng. Nhà đầu tưu kỳ vọng chính quyền Mỹ dưới nhiệm kỳ hai của ông Donald Trump sẽ nới quy định về mua bán, sáp nhập. Cổ phiếu của JP Morgan - ngân hàng lớn nhất tại Mỹ, tăng 0,25% kết thúc phiên giao dịch ngày cuối tuần.

Đánh bom nhà ga xe lửa, hơn 64 người thương vong

Đã có ít nhất 24 người thiệt mạng và hơn 40 người bị thương trong vụ đánh bom tại nhà ga xe lửa ở thủ phủ Quetta, tỉnh Balochistan, Tây Nam Pakistan sáng 9/11.

Truyền thông địa phương cho biết vào thời điểm xảy ra vụ nổ, một đoàn tàu đang chuẩn bị khởi hành từ nhà ga này để đến Peshawar, thủ phủ tỉnh Khyber Pakhtunkhwa, Tây Bắc Pakistan.

Quan chức cảnh sát tỉnh Balochistan, ông Mouzzam Jah Ansari cho biết mục tiêu tấn công là các quân nhân từ một trường huấn luyện bộ binh và nhiều người bị thương đang trong tình trạng nguy kịch.

Quân đội Giải phóng Baloch (BLA), một nhóm chiến binh ly khai, thừa nhận đã thực hiện cuộc tấn công này trong thư điện tử gửi cho hãng tin Reuters. BLA là nhóm phiến quân sắc tộc lớn nhất trong số nhiều nhóm nổi loạn chống lại Chính phủ Pakistan cho rằng, Chính phủ nước này khai thác các nguồn tài nguyên khí đốt và khoáng sản phong phú ở tỉnh này một cách bất công.

Theo một quan chức cảnh sát khác, ông Muhammad Baloch, đây có vẻ là một vụ đánh bom liều chết và cảnh sát đang tiến hành điều tra để biết thêm thông tin.

Hồi tháng 8 năm nay, ít nhất 73 người cũng đã thiệt mạng ở tỉnh Balochistan sau khi các tay súng ly khai tấn công nhằm vào các đồn cảnh sát, tuyến đường sắt và đường cao tốc tại đây.

Israel tấn công thủ đô Beirut của Lebanon

Rạng sáng 7/11, các cuộc không kích đã xảy ra ở khu vực phía Nam thủ đô Beirut của Lebanon. Động thái này diễn ra ngay sau khi quân đội Israel kêu gọi sơ tán đối với cư dân sinh sống tại khu vực mà họ cho là thành trì của lực lượng Hezbollah, trong đó có cả một địa điểm gần sân bay quốc tế của Lebanon.

Trước đó, ngày 6/11, quân đội Israel đã yêu cầu sơ tán đối với người dân ở các khu phố thuộc ngoại ô phía Nam thủ đô Beirut của Lebanon, trước thời điểm lực lượng Israel tấn công các mục tiêu của phong trào Hồi giáo Hezbollah. Phát ngôn viên quân sự Israel – ông Avichay Adraee cho biết, quân đội Israel sẽ nhắm mục tiêu nhanh gọn vào các căn cứ và các lợi ích của Hezbollah ở phía Nam Beirut. Trên mạng xã hội X, ông Adraee yêu cầu người dân ở 3 địa điểm trong khu phố Borj al-Barajneh di chuyển tới khu vực cách nơi ở hiện tại 500 mét, đính kèm theo bản đồ của ba địa điểm.

Trong ngày 6/11, cơ quan y tế Lebanon cho biết, lực lượng Israel đã không kích vào một số mục tiêu xung quanh thành phố Baalkek ở phía Đông thung lũng Bekaa khiến 40 người thiệt mạng.

Từ tháng 9/2024, Israel đã phát động một chiến dịch không kích lớn ở nhằm vào những mục tiêu mà họ tuyên bố là của lực lượng Hezbollah bên trong lãnh thổ Lebanon. Diễn biến này đánh dấu sự leo thang trong cuộc xung đột kéo dài một năm qua giữa Israel và Hezbollah giữa lúc chiến sự ở Gaza ngày một lan rộng.

Theo số liệu thống kê từ các nhà chức trách Lebanon, xung đột kéo dài 1 năm qua giữa lực lượng Israel và Hezbollah đã khiến ít nhất 3.000 người Lebanon thiệt mạng và hơn 13.500 người khác bị thương.

WHO phân bổ gần 900.000 liều vaccine phòng bệnh đậu mùa khỉ

Ngày 6/11, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các tổ chức y tế khác thông báo 899.000 liều vaccine ban đầu đã được phân bổ cho 9 quốc gia châu Phi chịu ảnh hưởng nặng nề từ đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ (mpox) hiện nay.

Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết: "Đây là đợt phân bổ đầu tiên trong số gần 6 triệu liều vaccine mà chúng tôi dự kiến sẽ huy động được vào cuối năm 2024 thông qua Cơ chế tiếp cận và phân bổ (AAM)".

Theo WHO, 85% số vaccine này sẽ được chuyển đến CHDC Congo, quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nhất, tiếp theo là Cộng hòa Trung Phi, Côte d'Ivoire, Kenya, Liberia, Nigeria, Rwanda, Nam Phi và Uganda. Số vaccine này đến từ các quốc gia châu Âu, Mỹ, Canada và Liên minh toàn cầu về vaccine và tiêm chủng (GAVI).

WHO cũng lập ra một chương trình giúp đưa vaccine, công cụ xét nghiệm và phương pháp điều trị bệnh đậu mùa khỉ đến với những người dễ bị tổn thương nhất ở các quốc gia nghèo nhất thế giới, tương tự như những nỗ lực trong đại dịch COVID-19. Các nỗ lực phân bổ vaccine cũng được đẩy nhanh hơn sau khi vào tháng 9, WHO đã phê chuẩn vaccine mpox của Bavarian Nordic và đang xem xét vaccine LC16 của Nhật Bản sản xuất.

Số liệu thống kê mới nhất của WHO cho thấy, tính từ đầu năm, châu Phi đã ghi nhận hơn 46.000 ca mắc và nghi mắc bệnh đậu mùa khỉ và hơn 1.000 ca tử vong do dịch bệnh.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh châu Phi, phần lớn các ca tử vong ghi nhận ở CHDC Congo./.

Cập nhật 10/11/2024