Quản lý rừng bền vững và đa dạng sinh học nhằm giảm phát thải CO2 ở Phong Thổ

Cán bộ Ban quản lý dự án KfW8 tuyên truyền lợi ích từ rừng cho người dân huyện Phong Thổ

Dự án Quản lý rừng bền vững và đa dạng sinh học nhằm giảm phát thải CO2 do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì với sự tài trợ của Chính phủ Cộng hòa Liên bang Đức thông qua Ngân hàng Tái thiết Đức (gọi tắt là KfW8). Thời gian thực hiện 7 năm, từ 2014 -2021, tại 5 tỉnh Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang và Bắc Kạn. Các hợp phần chính của Dự án là Bảo vệ đa dạng sinh học được triển khai tại Hà Giang, Lào Cai, Bắc Kạn; hợp phần thúc đẩy đa dạng sinh học được triển khai tại Yên Bái và hợp phần ngăn ngừa tổn thất đa dạng sinh học triển khai tại Lai Châu.

Đối với hợp phần ngăn ngừa tổn thất đa dạng sinh học được triển khai thực hiện tại Lai Châu nhằm bảo vệ hệ sinh thái rừng qua sử dụng bền vững bằng cách chuyển giao bảo đảm quyền sử dụng đất dài hạn và trách nhiệm quản lý rừng sản xuất tự nhiên cho những người dân địa phương phụ thuộc vào rừng. Ngăn ngừa tổn thất đa dạng sinh học trong các khu rừng thứ cấp (rừng non tái sinh) và rừng xuống cấp (rừng già bị khai thác quá mức) thông qua sự tham gia của cộng đồng địa phương vào quản lý rừng bền vững và thông qua việc thành lập các địa điểm thử nghiệm lâm sinh.

Cùng với huyện Tam Đường và Nậm Nhùn, huyện Phong Thổ cũng là một trong những địa phương được triển khai dự án. Ông Nguyễn Đình Hòa, Phó Giám đốc Dự án KfW8 tại Phong Thổ - Trưởng Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện cho biết: Dự án thiết kế thử nghiệm lâm sinh thực hiện tại huyện Phong Thổ trên quy mô 150 ha để kiểm tra tính hiệu quả và khả năng kinh tế phục hồi rừng già bị suy thoái. Những khu rừng tự nhiên được phân loại là rừng phòng hộ dưới sự quản lý của Ban quản lý rừng phòng hộ được dự kiến là địa điểm thử nghiệm để đảm bảo rằng việc quản lý được áp dụng này có thể duy trì được sau khi chấm dứt dự án. Tổng diện tích tham gia Quản lý rừng cộng đồng là 2.504,6 ha tại 13 thôn bản, 5 xã (Lản Nhì Thàng, Ma Ly Pho, Bản Lang, Tung Qua Lìn và thị trấn Phong Thổ).

Hiện dự án đã triển khai ở 13 thôn bản của 5 xã trên địa bàn huyện Phong Thổ, đến thời điểm này đã thực hiện Quy hoạch sử dụng đất tại 05 xã/thị trấn, gồm 13 bản; đã xây dựng quy ước bảo vệ và phát triển rừng, Quy chế hoạt động quản lý rừng cộng đồng có sự phê duyệt của UBND huyện của 13 bản. Hỗ trợ các thôn bản tham gia dự án kiện toàn cơ cấu tổ chức quản lý rừng cộng đồng tại 13 thôn bản trong huyện. Thực hiện thí điểm mô hình thử nghiệm lâm sinh trên địa bàn xã Lản Nhì Thàng với diện tích 3 ha; đã hoàn thiện phân vùng và khoảng rừng ở 13 bản.

Đồng thời, hỗ trợ các thôn bản tham gia dự án kiện toàn cơ cấu tổ chức quản lý rừng cộng đồng tại 13 thôn bản trong huyện; hoàn thiện việc phân định, đóng mốc ranh giới rõ ràng trên thực địa cho rừng cộng đồng làm cơ sở để quản lý và bảo vệ hiệu quả tại 05 thôn bản thuộc xã Lản Nhì Thàng tham gia dự án, đã được BQL DA Trung ương, văn phòng tư vấn, BQL DA tỉnh phúc tra nhất trí với kết quả đo đạc diện tích tại các bản.Thường xuyên kiểm tra, nắm bắt tình hình tại các diện tích tham gia quản lý rừng cộng đồng, phối hợp với UBND các xã và ban quản trị thôn bản tuyên truyền, phổ biến quy ước, quy chế và các nội dung chính của dự án tới Nhân dân các bản để hiểu rõ và thực hiện có hiệu quả.

Cùng với đó, Ban Quản lý dự án KfW 8 tại Phong Thổ đã tổ chức 05 lớp tập huấn tuần tra và báo cáo cho 05/05 bản được chuyển tiền vào Quỹ quản lý bảo vệ rừng cộng đồng thuộc xã Lản Nhì Thàng với số tiền trên 400 triệu đồng. Sau tập huấn đã hỗ trợ các bản thiết kế được tuyến tuần tra và lập kế hoạch tuần tra rừng cả năm cho từng bản.

Người dân xã Tung Qua Lìn huyện Phong Thổ đánh dấu phân vùng khoảng rừng trên địa bàn 

Là một trong những địa phương được chọn triển khai dự án, ông Phàn Ngọc Khé, Bản Séo Siên Pho, xã Lản Nhì Thàng cho biết: Bản có 50 hộ dân thì 100% hộ dân trong bản tham dự án. Để làm tốt việc bảo vệ rừng, bản đã thành lập tổ kiểm tra chuyên trách bảo vệ rừng hướng dẫn người dân trong bản tuần tra, bảo vệ rừng; hàng năm có lịch tuần tra bảo vệ rừng, tăng cường về mùa khô nhằm kịp thời phát hiện phòng cháy chữa cháy rừng… Dự án nhận được sự đồng thuận của người dân trong bản, mỗi người dân trong bản đều góp sức bảo vệ diện tích rừng. Hiện bản đang đợi tiền từ Qũy quản lý bảo vệ rừng cộng đồng để chi trả cho người dân trong bản có công chăm sóc, bảo vệ rừng…

Qua hơn 4 năm, dự án đã tác động không nhỏ đến đời sống của bà con Nhân dân và ý thức của người dân trên địa bàn được triển khai dự án. Trong đó, Nhân dân vùng dự án có ý thức cao trong việc bảo vệ rừng, nâng cao trình độ của bà con Nhân dân trong khu vực tham gia dự án về công tác quản lý bảo vệ rừng của cộng đồng. Hệ sinh thái rừng được bảo vệ chặt chẽ, các vấn đề có tác động xấu đến rừng được ngăn chặn kịp thời theo kế hoạch tuần tra rừng hàng năm của cộng đồng bản. Đội tuần tra bảo vệ rừng được trang bị những kiến thức cơ bản, chuyên trách nhất trong các lớp đào tạo tập huấn.

Cấp ủy, chính quyền địa phương đã quan tâm, chú trọng phát triển lâm nghiệp, tuyên truyền vận động người dân tham gia bảo vệ và phát triển rừng thông qua các chương trình dự án, chính sách đầu tư cho phát triển lâm nghiệp như: Chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng, Chương trình khoanh nuôi bảo vệ rừng theo nghị Quyết 30a của Chính phủ đã tạo động lực khích lệ, động viên Nhân dân bảo vệ rừng tốt hơn.

Có thể thấy Dự án Quản lý rừng bền vững và đa dạng sinh học nhằm giảm phát thải CO2 ở Phong Thổ đã đem lại những hiệu quả bước đầu trong việc bảo vệ rừng và phát triển rừng. Thời gian tới, Ban Quản lý dự án tại Phong Thổ tiếp tục thường xuyên kiểm tra các diện tích tham gia quản lý rừng cộng đồng của các thôn bản tham gia dự án để phát hiện kịp thời và xử lý những vi phạm tác động đến mô hình rừng cộng đồng của dự án. Phối hợp với UBND xã, bản tuyên truyền nội dung cơ bản của Quy ước bảo vệ và phát triển rừng, Quy chế quản lý rừng cộng đồng theo Quyết định đã được phê duyệt đến Nhân dân trong và ngoài bản để bà con hiểu được tầm quan trọng của việc bảo vệ và phát triển rừng.

Quyền lợi của người dân khi tham gia dự án được nhận đất, nhận rừng và được nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâu dài với thời hạn 50 năm. Sau 50 năm nếu quản lý tốt sẽ được gia hạn. Có quyền tổ chức các hộ và cộng đồng tham gia vào các hoạt động như sản xuất, bảo vệ và phát triển rừng, kinh doanh rừng cộng đồng theo mục tiêu và phương án đã được phê duyệt (Có quyền ngăn chặn các đối tượng khác khai thác và sử dụng diện tích rừng này). Được khai thác gỗ, sử dụng các lâm sản ngoài gỗ và các lợi ích khác của rừng một cách bền vững vào mục đích của cộng đồng và gia dụng cho các thành viên trong cộng đồng theo kế hoạch hàng năm được UBND xã phê duyệt. Được quyền khai thác gỗ thương mại bền vững theo Thông tư số 35/2011/TT-BNN&PTNT ngày 20/5/2011 của Bộ NN&PTNT về hướng dẫn thực hiện khai thác, tận thu gỗ và lâm sản ngoài gỗ. Khai thác gỗ thương mại 5 năm và hàng năm được UBND huyện phê duyệt. Được hỗ trợ kinh phí bảo vệ, quản lý rừng từ dự án KfW8 trong 6 năm (330 nghìn Đồng/ ha/ năm). Được bồi thường thành quả lao động, kết quả đầu tư để bảo vệ và phát triển rừng khi nhà nước có Quyết định thu hồi rừng. Được hỗ trợ cây giống, phân bón, tiền công lao động cho hoạt đồng trồng rừng vào khoảng trống/ lấy củi (tại huyện Phong Thổ).

Nguyễn Nga