Lai Châu là tỉnh có tiềm năng lớn nhất để phát triển cây mắc ca trong thời gian tới

Tiếp và làm việc với Đoàn công tác về phía tỉnh Lai Châu có đồng chí: Trần Tiến Dũng – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; đại diện lãnh đạo một số sở, ngành tỉnh; một số doanh nghiệp lĩnh vực nông nghiệp.

Báo cáo với Đoàn công tác về tình hình sản xuất nông nghiệp của tỉnh Lai Châu cho thấy, để tập trung phát triển nông nghiệp, tỉnh Lai Châu đã ban hành 04 Nghị quyết quan trọng để hỗ trợ, thúc đẩy phát triển nông nghiệp (quy định chính sách đặc thù khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp nông thôn; chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp; chính sách phát triển nông nghiệp hàng hóa tập trung, phát triển rừng bền vững giai đoạn 2021-2025). Cùng với đó, tỉnh đang tập trung phát triển một số hàng hóa chủ lực như chè (trên 8.500 ha), mắc ca (trên 5.200 ha), cây ăn quả (trên 8.200 ha); cao su (gần 13.000 ha); cây gỗ lớn (trên 17.000ha); dược liệu (17.700 ha).

Riêng về cây mắc ca, tỉnh Lai Châu đã triển khai trồng từ năm 2011, tính đến đầu tháng 11/2021 đạt 5.209 ha, chủ yếu gồm các dòng như OC, 816, 246, 842, 849, ngoài ra còn một số dòng khác như 741, 900, 695, Daddow, QN… Qua theo dõi, đánh giá tại các địa phương, một số dòng mắc ca đã trồng từ năm 2011 đến năm 2015 như OC, 816, 246, QN… cây sinh trưởng, phát triển tương đối tốt, ra hoa nhiều và tỷ lệ đậu quả cao, bước đầu cho thấy cây mắc ca phù hợp với điều kiện khí hậu sinh thái của tỉnh.

Tỉnh Lai Châu cũng có tiềm năng lớn để phát triển nông nghiệp đó là đất đai, khí hậu, thổ nhưỡng và đang được quan tâm phát triển hạ tầng giao thông. Định hướng của tỉnh trong thời gian tới sẽ tập trung phát triển các loại cây lâm nghiệp đa mục đích với diện tích lớn, hình thành vùng sản xuất tập trung gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm như: Mắc ca phát triển khoảng 100.000 ha; quế khoảng 15.000 ha; các loài cây lâm nghiệp có giá trị; phát triển dược liệu dưới tán rừng với các loài dược liệu quý; phát triển vùng chè trên 10.000 ha theo hướng an toàn, chất lượng...

Tại buổi làm việc, đại diện các sở, ngành tỉnh Lai Châu cũng kiến nghị một số nội dung với đoàn công tác. Cơ bản nhất trí với những kiến nghị, đề xuất đó, các thành viên trong đoàn làm rõ thêm một số ý kiến: Phân tích điều kiện để trồng và phát triển cây mắc ca tại tỉnh là phù hợp và có nhiều thuận lợi so với các địa phương trong cả nước. Đề nghị tỉnh đánh giá về sản lượng nếu phát triển mở rộng diện tích; xây dựng bộ tiêu chí phát triển cây mắc ca cho từng vùng của địa phương; đánh giá và xác định một số giống chủ lực để phát triển, tránh phát triển ồ ạt nhiều loại. Xem xét xây dựng vườn nhân để khai thác mắt ghép ngay tại địa phương; xây dựng vườn mẫu để người dân, doanh nghiệp tham khảo. Đối với cây sâm Lai Châu đã được đăng ký bảo hộ, tỉnh nên xây dựng hồ sơ đề nghị đặc cách đối với loại sâm này... Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị tỉnh nghiên cứu chọn và phát triển một số giống chè, cây ăn quả ôn đới chủ lực, có chất lượng, thực hiện phát triển vùng nông nghiệp gắn với phát triển du lịch.

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch UBND tỉnh Trần Tiến Dũng bày tỏ sự vui mừng, phấn khởi khi Chính phủ xác định mắc ca là cây đa mục đích để phê duyệt quy hoạch trong thời gian tới, trong định hướng của tỉnh, cây mắc ca cũng là cây chủ lực để phát triển nhằm tạo an sinh xã hội, tạo sinh kế việc làm, nhất là cho người dân vùng biên giới. Trên cơ sở đó, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tổng cục Lâm nghiệp xem xét hỗ trợ tỉnh xây dựng các nguồn giống và vườn ươm cây giống mắc ca chất lượng cao tại các huyện để chủ động sản xuất giống phục vụ kế hoạch phát triển cây mắc ca trong thời gian tới. Hỗ trợ tỉnh trong công tác nghiên cứu, chuyển giao công nghệ bảo quản, sơ chế, chế biến các sản phẩm từ hạt mắc ca và hỗ trợ xây dựng một số cơ sở sơ chế, chế biến hạt mắc ca tại một vài vùng nguyên liệu trọng điểm. Đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xem xét, điều chỉnh kế hoạch phát triển mắc ca tỉnh Lai Châu đến năm 2025 là 50.000 ha, đến năm 2030 khoảng 100.000 ha cho phù hợp với điều kiện quỹ đất và đề xuất của nhà đầu tư. Cùng với cây mắc ca, Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu cũng đề nghị Bộ hỗ trợ vườn giống một cách bài bản để bảo tồn giống sâm Lai Châu; hỗ trợ tỉnh phát triển những sản phẩm đặc hữu trái vụ.... Ngoài ra, tỉnh Lai Châu cũng kiến nghị Bộ báo cáo cấp thẩm quyền xem xét điều chỉnh một số văn bản luật cho phù hợp với điều kiện thực tế.

Kết luận buổi làm việc, đồng chí Thứ trưởng Lê Quốc Doanh đã chia sẻ với tỉnh miền núi Lai Châu, là tỉnh có đường biên giới dài nên nhiệm vụ quan trọng là bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới song song với phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Lai Châu là tỉnh thuần nông, đồng chí đánh giá cao sự chủ động, quyết liệt, quyết tâm của tỉnh, đã ban hành nhiều nghị quyết rất rõ ràng, phát huy lợi thế để thúc đẩy nông nghiệp phát triển, nhờ đó đã đi đầu trong việc trồng và mở rộng diện tích mắc ca và nhiều loại cây trồng khác như chè, cao su, giải quyết tốt vấn đề an ninh lương thực.

Qua thực tế tại cơ sở, nghe báo cáo về sản lượng thu hoạch mắc ca của người dân và doanh nghiệp bước đầu đã là cơ sở, nền tảng để Bộ lấy căn cứ xây dựng quy hoạch chung và quy hoạch cho từng vùng. Khẳng định Lai Châu là tỉnh có tiềm năng lớn nhất để phát triển cây mắc ca trong thời gian tới, tuy nhiên đây là loại cây phải đầu tư lớn, phải cần chăm sóc, đồng chí Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp đề nghị tỉnh và các doanh nghiệp cần thực hiện phát triển mắc ca một cách bài bản, thận trọng, hiệu quả bền vững. 

Năm 2022 tỉnh Lai Châu sẽ có một diện tích lớn mắc ca được thu hoạch, đây chính là cơ hội để tỉnh đánh giá cụ thể về chất lượng cây giống, khả năng cho năng suất của từng vùng, từng giống, biện pháp chăm sóc. Việc đánh giá này sẽ làm cơ sở điều chỉnh tiếp và xây dựng hệ thống quản lý chặt chẽ một cách tốt nhất trong thời gian tới. Phải xác định bộ giống tốt, phù hợp cho địa phương vì đây là cây dài ngày, không được dùng sai giống sẽ gây tốn kém và hiệu quả không cao, từng bước hình thành gói thâm canh bền vững. Xây dựng vườn ươm giống có cây đầu dòng để kiểm soát ngay tại chỗ, tạo nghề công nghệ cao cho cả tỉnh. Hình thành vườn mẫu ở các địa phương và có kế hoạch chuẩn bị ngay cơ sở chế biến để tạo ra chuỗi giá trị. Rà soát xây dựng chính sách hài hòa lợi ích gắn với trách nhiệm của ba bên địa phương, người dân và doanh nghiệp. 

Đồng chí Thứ trưởng khẳng định sẽ giao đơn vị thuộc Bộ hỗ trợ vườn cây đầu dòng tại tỉnh để chuẩn hóa giống và sẽ sớm báo cáo Thủ tướng và trình phê duyệt quy hoạch, tạo điều kiện tốt nhất cho tỉnh, tạo khí thế mới cho Lai Châu trong việc trồng và phát triển cây mắc ca. Về những kiến nghị, đề xuất của tỉnh, đồng chí Thứ trưởng giao các đơn vị tiếp thu, xem xét, đánh giá và rà soát điều chỉnh cho phù hợp trên tinh thần tạo điều kiện cho địa phương phát triển.