Đến bản Thẳm trải nghiệm thiên nhiên kỳ thú, nét văn hóa của người Lự ở Lai Châu

Nằm cách trung tâm thành phố Lai Châu khoảng 15 km về hướng Đông Nam, Khu du lịch cộng đồng bản Thẳm hiện lên với không gian thơ mộng, trong lành với sự nguyên sơ của tự nhiên nhưng cũng đầy sự chăm chút tỉ mỉ từ bàn tay con người. Bản Thẳm đang dần trở thành “thỏi nam châm”, thu hút du khách trong nước và quốc tế bởi nhiều sản phẩm du lịch thú vị, độc đáo.

Bản Thẳm khá nhỏ về quy mô dân số, chỉ vỏn vẹn có hơn 40 hộ gia đình đồng bào người Lự sinh sống dưới những nếp nhà sàn với cuộc sống thường nhật gắn liền với canh tác nông nghiệp, chăn nuôi gia súc, gia cầm với quy mô nhỏ.

Người Lự là một dân tộc ít người trong cộng đồng 54 dân tộc anh em ở Việt Nam; sinh sống chủ yếu ở một số xã vùng cao thuộc các huyện Tam Đường, Tân Uyên, Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu. Những năm gần đây, hiện thực hóa chủ trương phát triển du lịch, dịch vụ của tỉnh, các hộ gia đình người Lự ở bản Thẳm (xã Bản Hon, huyện Tam Đường) đã biết đầu tư làm du lịch.

Chỉ với diện tích hơn 15ha, những năm gần đây, bản Thẳm đã được đầu tư để trở thành một vùng đất tuyệt đẹp, hấp dẫn, điểm nhấn là những vườn hoa đủ sắc màu, được trồng và chăm chút tỉ mẩn.

Đến với bản Thẳm, du khách thỏa thích ngắm những vườn hoa, đủ các loài hoa được trồng theo mùa trong năm. Dường như ở đây, quanh năm mùa nào cũng có hoa khoe sắc, với đủ các loại như: dừa cạn, tường vi, ngọc thảo, thu hải đường, cẩm chướng,…

Đồng thời, du khách còn được trải nghiệm những nét văn hóa, độc đáo của đồng bào dân tộc Lự, với nhiều nét văn hóa truyền thống độc đáo như: kiến trúc, trang phục, ẩm thực và các lễ hội... góp phần làm đa dạng bản sắc văn hóa các dân tộc trên địa bàn tỉnh Lai Châu.

Trang phục của người Lự được làm thủ công từ đôi bàn tay khéo léo của người phụ nữ. Người phụ nữ Lự mặc áo chàm xẻ ngực, được buộc thắt bởi những dây tua sặc sỡ. Váy chàm thêu móc đơn giản để thuận tiện trong công việc. Váy được thiết kế hai lớp với hoa văn 3 tầng trang trí đẹp mắt để mặc vào những dịp lễ tết, hội hè. Cùng với trang phục là các loại trang sức làm từ bạc, nhôm, đồng, hoặc chỉ chàm... Nam giới người Lự mặc quần áo nhuộm chàm đen, áo cánh kiểu xẻ ngực cài cúc tết dây vải, có hai túi ở hai vạt áo. Trước đây, nam giới Lự đội khăn đen gấp nếp cuốn nhiều vòng, nhưng giờ đây họ ít khi đội khăn.

Bên cạnh nét độc đáo trong trang phục, nét văn hóa ẩm thực của người Lự với nhiều món ăn ngon và độc đáo, được chế biến từ những nguyên liệu đơn giản, dễ tìm, nhưng lại có hương vị riêng biệt. Nổi tiếng là các món “xà sủm” (thịt nạc băm cùng các gia vị hấp chín), món ăn từ cá: “Pa pỉnh” (cá nướng), “Pa ép” (cá vùi tro); một số loại bánh được chế biến từ bột nếp, bột ngô mang những hương vị đặc trưng riêng. Rượu cần, rượu nếp, rượu ngô... của người Lự có mùi thơm, nồng, không quá cay, rất dễ uống. Trong các dịp lễ hội, người Lự thường mời nhau uống rượu để thể hiện sự hiếu khách, sự gần gũi, quý mến.

Đến với bản Thẳm, du khách còn được thưởng thức các món ăn độc đáo do người dân địa phương chế biến: lợn cắp nách, cá nướng, gà bản, xôi ngũ sắc, các loại rau rừng, các loại củ, hoa quả được trồng tại bản… và có thể mua các sản vật nông sản địa phương, mua sắm những đồ thủ công truyền thống của đồng bào các dân tộc: thổ cẩm, váy áo, túi xách… ngoài ra, du khách còn được giao lưu, trải nghiệm cuộc sống, thưởng thức không gian văn hóa của dân tộc Lự, chắc chắn sẽ mang lại sự hài lòng cho du khách.

Cùng với đó, người Lự còn lưu giữ nhiều loại hình văn hóa phi vật thể khác như các lễ hội, kiến trúc, nghề truyền thống, nghệ thuật trình diễn dân gian... Các lễ hội của người Lự thường diễn ra vào những dịp quan trọng trong năm. Đồng bào dân tộc Lự còn bảo tồn các tín ngưỡng, nghi lễ trong thờ thần Rừng.

Tiêu biểu là Lễ cúng rừng được tổ chức vào tháng 3 và tháng 6 âm lịch để cầu mong các vị thần linh che chở cho bản làng, nhà nhà được ấm no, vật nuôi phát triển. Lễ hội là dịp để người Lự thể hiện tình cảm, lòng biết ơn, sự tôn kính đối với tổ tiên, thần linh, thiên nhiên...

Theo phong tục của người Lự, những đôi yêu nhau khi muốn đến với nhau thì buộc sợi chỉ đỏ vào tay. Họ quan niệm, sợi dây sẽ cột chặt đôi trai gái, nên duyên vợ chồng, cuộc sống vợ chồng bền chặt... Chính vì vậy, nhiều cặp đôi yêu nhau đến với bản Thẳm để được buộc vào tay nhau những sợi chỉ đỏ, ước mong một tình yêu bền chặt.

Với không gian thơ mộng, thiên nhiên trong lành, cỏ cây hoa lá cùng với nhiều nét văn hoá độc đáo của người Lự, dịch vụ nghỉ dưỡng chu đáo, hấp dẫn… chắc chắn sẽ làm hài lòng du khách mỗi khi đến với bản Thẳm.

N.Minh

Cập nhật ngày 11/10/2024