Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng - nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam

Trải qua 95 năm xây dựng và trưởng thành, Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh đạo nhân dân giành được những thắng lợi vĩ đại trong thế kỷ 20: Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, lập nên nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam); thắng lợi của 30 năm đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và thắng lợi to lớn, có ý nghĩa lịch sử trong quá trình tiến hành công cuộc đổi mới, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Thực tiễn sinh động và phong phú của cách mạng Việt Nam là minh chứng hùng hồn khẳng định sự lãnh đạo đúng đắn và sáng suốt của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.

Tại Hội nghị thành lập Đảng, Chánh cương vắn tắt của Đảng được thông qua xác định con đường, mục tiêu của cách mạng Việt Nam là “làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản”; nhằm: “Đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp và bọn phong kiến. Làm cho nước Nam được hoàn toàn độc lập”. Tiếp đó, Luận cương chính trị tháng 10-1930 của Đảng nhấn mạnh con đường phát triển của cách mạng Việt Nam là “... bỏ qua thời kỳ tư bổn mà tranh đấu thẳng lên con đường xã hội chủ nghĩa (XHCN)”. Như vậy, ngay từ khi mới thành lập, Đảng đã xác định con đường cách mạng Việt Nam là: Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội (CNXH). Trong quá trình lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành độc lập (1930-1945), trên cơ sở đường lối do Chánh cương vắn tắt của Đảng, Sách lược vắn tắt của Đảng và Luận cương chính trị của Đảng Cộng sản Đông Dương (tháng 10-1930) đề ra, Đảng đã lãnh đạo nhân dân đấu tranh chống áp bức, bóc lột của thực dân, phong kiến. Trong cao trào cách mạng giải phóng dân tộc (1939-1945), Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh từng bước hoàn chỉnh đường lối cách mạng giải phóng dân tộc. Tại Hội nghị Trung ương lần thứ 8 (tháng 5-1941), Đảng chủ trương giương cao ngọn cờ chống đế quốc, phát xít, tạm gác khẩu hiệu chống phong kiến: “Trong lúc này, quyền lợi của bộ phận, của giai cấp phải đặt dưới quyền lợi giải phóng của toàn thể dân tộc”.

Khi phát xít Nhật đảo chính Pháp (ngày 9-3-1945), độc chiếm Đông Dương, Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp hội nghị mở rộng tại Đình Bảng (Từ Sơn, Bắc Ninh) bàn thảo và ra Chỉ thị "Nhật-Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta" (ngày 12-3-1945). Nhận thấy thời cơ cách mạng chín muồi, lãnh tụ Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Lúc này, thời cơ thuận lợi đã tới, dù hy sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập”. Tiếp đó, Hội nghị toàn quốc của Đảng (ngày 13-8-1945) quyết định tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên phạm vi cả nước. Đại hội đại biểu quốc dân họp tại Tân Trào, Tuyên Quang (ngày 16 và 17-8-1945), biểu thị sự đoàn kết, nhất trí của toàn thể dân tộc trong giờ phút quyết định vận mệnh của đất nước, khẳng định sự tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh. Ngay sau đại hội, lãnh tụ Hồ Chí Minh đã gửi thư kêu gọi đồng bào và chiến sĩ cả nước: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”.

Nhờ sự chủ động, sáng tạo của Đảng và các đảng bộ địa phương, trong khoảng nửa tháng, tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi trên phạm vi cả nước. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công là thắng lợi vĩ đại đầu tiên của nhân dân ta từ khi có Đảng lãnh đạo, mở ra một trang mới trong lịch sử dân tộc. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã đập tan ách thống trị gần 90 năm của thực dân Pháp trên đất nước Việt Nam và giải phóng dân tộc ta thoát khỏi sự đô hộ của phát xít Nhật; đưa nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ trở thành người dân một nước độc lập, làm chủ vận mệnh của mình. Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, chính quyền về tay nhân dân, nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa ra đời-nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á, mở ra kỷ nguyên mới-kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với CNXH. 

Bước vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, với tinh thần “... thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ...”, toàn thể dân tộc Việt Nam một lần nữa bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ. Trên cơ sở đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ, tự lực cánh sinh, dựa vào sức mình là chính, kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại và phương châm vừa kháng chiến vừa kiến quốc; vừa chiến đấu vừa xây dựng lực lượng; vừa kháng chiến vừa củng cố hậu phương cùng với phương pháp tác chiến thích hợp, dưới sự lãnh đạo của Đảng, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta đã anh dũng chiến đấu, lần lượt đánh bại các chiến lược quân sự của kẻ thù. Sau 9 năm trường kỳ kháng chiến, với nhiều hy sinh, gian khổ nhưng vô cùng anh dũng và tự hào, dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân và dân ta đã làm nên Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “chấn động địa cầu”. Với thắng lợi này, “lần đầu tiên trong lịch sử, một nước thuộc địa nhỏ yếu đã đánh thắng một nước thực dân hùng mạnh. Đó là một thắng lợi vẻ vang của nhân dân Việt Nam, đồng thời cũng là một thắng lợi của các lực lượng hòa bình, dân chủ và XHCN trên thế giới”.

Sau Hiệp định Geneva năm 1954, hòa bình được lập lại ở miền Bắc, nhưng tại miền Nam, đế quốc Mỹ đã vi phạm trắng trợn Hiệp định, âm mưu biến miền Nam Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của Mỹ. Thực tế đó đòi hỏi Đảng phải lãnh đạo đồng thời thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: Xây dựng CNXH ở miền Bắc và tiến hành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam. Trong quá trình xây dựng CNXH, với đường lối vừa xây dựng CNXH vừa sẵn sàng chiến đấu và chiến thắng kẻ thù xâm lược cùng sự sáng tạo, linh hoạt trong chỉ đạo thực tiễn của Đảng, miền Bắc XHCN được xây dựng thành hậu phương vững chắc, là điểm tựa tinh thần cho tiền tuyến miền Nam và kiên cường giáng trả các cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ.

Trong quá trình tiến hành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam, với tinh thần “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” và với niềm tin sắt đá “... dù phải kinh qua gian khổ, hy sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn”, dân tộc Việt Nam một lần nữa đứng lên đánh đuổi đế quốc Mỹ và chính quyền tay sai. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, với đường lối chính trị, đường lối quân sự độc lập, tự chủ và sáng tạo của Đảng; với một phương pháp cách mạng đúng đắn; với phương châm toàn dân đánh Mỹ, cả nước đánh Mỹ, “mỗi người dân là một dũng sĩ diệt Mỹ”; với sự chi viện của miền Bắc XHCN, sự giúp đỡ của các nước XHCN và nhân loại tiến bộ trên thế giới... quân và dân ta đã đánh bại các chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ và chính quyền ngụy, giành thắng lợi vang dội trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử (ngày 30-4-1975), giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước là thành quả vĩ đại nhất của sự nghiệp giải phóng dân tộc; kết thúc cuộc chiến đấu 30 năm giải phóng, giành độc lập hoàn toàn cho Tổ quốc, chấm dứt ách thống trị kéo dài hơn một thế kỷ của chủ nghĩa thực dân trên đất nước ta; mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam-kỷ nguyên độc lập, tự do và CNXH. Thắng lợi đó “mãi mãi được ghi vào lịch sử dân tộc ta như một trong những trang chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ con người; đi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩ đại của thế kỷ 20”.

Trong 10 năm cả nước xây dựng CNXH (1975-1985) là khoảng thời gian toàn Đảng, toàn dân đối mặt với những khó khăn gay gắt: Hậu quả nặng nề của 30 năm chiến tranh; các thế lực thù địch bao vây, cấm vận; xảy ra chiến tranh ở hai đầu biên giới. Trước những thử thách hiểm nghèo đó, Đảng đã lãnh đạo nhân dân vừa ra sức khôi phục kinh tế vừa chiến đấu bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc ở biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc; đồng thời bước đầu đổi mới tư duy lý luận về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam, từng bước đổi mới từng phần trong nông nghiệp, công nghiệp và phân phối lưu thông, tạo cơ sở, nền tảng cho sự nghiệp đổi mới toàn diện.

Bước vào thời kỳ đổi mới, với tinh thần “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật và nói rõ sự thật”, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng (tháng 12-1986) đã đề ra đường lối đổi mới toàn diện, trong đó Đảng nhấn mạnh: Đổi mới phải bắt đầu từ đổi mới tư duy, trước tiên là đổi mới tư duy kinh tế. Đường lối đổi mới là bước đột phá trên hành trình quá độ lên CNXH ở Việt Nam. Trong quá trình xây dựng CNXH, trước những tác động tiêu cực từ sự sụp đổ chế độ XHCN ở các nước Đông Âu (trước đây) và Liên Xô (cuối thập niên 1980, đầu thập niên 1990), Đảng vẫn cho rằng: “CNXH hiện đứng trước nhiều khó khăn, thử thách, lịch sử thế giới đang trải qua những bước quanh co; song loài người cuối cùng nhất định sẽ tiến tới CNXH vì đó là quy luật tiến hóa của lịch sử”(2).

Kiên định con đường đã chọn, trong thời kỳ đổi mới, Đảng đã không ngừng bổ sung và từng bước hoàn thiện lý luận về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam thông qua việc ban hành: Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (Cương lĩnh năm 1991) và Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011), trong đó xác định rõ những đặc trưng xã hội XHCN và những phương hướng xây dựng, phát triển đất nước trong thời kỳ mới. Trong chỉ đạo thực tiễn, Đảng chỉ đạo: Đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; tiến hành hiệu quả 3 đột phá chiến lược: “Đổi mới thể chế phát triển, nhất là thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN; phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao; xây dựng kết cấu hạ tầng, trước hết là hạ tầng giao thông; đồng thời đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế và đổi mới mô hình tăng trưởng”; thực hiện 4 kiên định: Kiên định nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH, kiên định đường lối đổi mới, kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng; đồng thời giải quyết các mối quan hệ lớn trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước; thực hiện phương châm: Phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, phát triển văn hóa-nền tảng tinh thần của xã hội; quốc phòng, an ninh là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên.

Nhờ sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, sau gần 40 năm đổi mới: “Từ một nước nghèo nàn, lạc hậu, trình độ thấp, bị bao vây, cấm vận, Việt Nam đã trở thành nước đang phát triển, có thu nhập trung bình, hội nhập sâu, rộng vào nền chính trị thế giới, nền kinh tế toàn cầu, nền văn minh nhân loại”(3). Năm 2024, tăng trưởng kinh tế đạt 7,09%; lần đầu tiên thu ngân sách đạt trên 2 triệu tỷ đồng, giải ngân đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trên 25 tỷ USD, xuất khẩu trên 400 tỷ USD; quy mô nền kinh tế đạt khoảng 476 tỷ USD, xếp thứ 33 trên thế giới; thu nhập bình quân đầu người đạt 4.700USD(4). Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu xếp hạng 44/132 quốc gia, vùng lãnh thổ. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều giảm còn khoảng 1,9%. Chỉ số hạnh phúc tăng 11 bậc, xếp thứ 54/143(5).

Những thành tựu của cách mạng Việt Nam 95 năm qua là minh chứng hùng hồn khẳng định: Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam.

PGS, TS NGUYỄN DANH TIÊN, Viện trưởng Viện Lịch sử Đảng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh

(1) Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng (tháng 9-1960), Đảng Lao động Việt Nam quyết định lấy ngày 3-2 dương lịch hằng năm làm Ngày kỷ niệm thành lập Đảng.

(2) Đảng Cộng sản Việt Nam: C­ương lĩnh xây dựng đất n­ước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, NXB Sự thật, H.1991, tr.8

(3) Xem: Bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng kỷ niệm 94 năm Ngày thành lập Đảng, đăng trên Báo Nhân dân, ngày 1-2-2024. 

(4) Xem: Tổng cục Thống kê năm 2024.

(5) Theo báo cáo của Mạng lưới giải pháp phát triển bền vững của Liên hợp quốc.

Cập nhật ngày 11/2/2025