ASEAN và khát vọng vươn tầm

Năm 2025 là một năm có ý nghĩa quan trọng với ASEAN cùng đầy ắp những sự kiện mang tính lịch sử. Đây là năm khởi đầu cho một chương phát triển mới, bắt đầu tiến trình triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 - văn bản đề ra hướng đi của Hiệp hội trong 20 năm tới. Với Việt Nam, năm 2025 đánh dấu chặng đường tròn 30 năm là thành viên của “mái nhà chung” ASEAN, là dịp nhìn lại hành trình trưởng thành, gia tăng thế và lực của ASEAN gắn liền với những dấu ấn đậm nét của Việt Nam.

Đoàn kết để tự tin vững bước

Năm 2025 không chỉ thử thách khả năng chống chịu của các nền kinh tế ASEAN mà còn thử thách cả niềm tin vào tinh thần đoàn kết nội khối. Với tinh thần khó khăn không chùn bước, thách thức chẳng sờn lòng, các nước thành viên ASEAN đã nỗ lực xây dựng Cộng đồng vững mạnh, duy trì bản sắc và sợi dây liên kết, gắn bó.

Tháng 5/2025, tại Kuala Lumpur, Malaysia, trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 46, các nhà lãnh đạo khu vực đã thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045, mở ra một chương phát triển mới của ASEAN trên hành trình liên kết khu vực trong 20 năm tới.

Đây là lời khẳng định mạnh mẽ về cam kết và quyết tâm của các nước trong nỗ lực xây dựng một ASEAN tự cường, năng động, sáng tạo và lấy người dân làm trung tâm. Với Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045, Hiệp hội đang bước vào giai đoạn chuyển mình quan trọng, đòi hỏi ASEAN tiếp tục thúc đẩy đoàn kết, củng cố nội lực và tăng cường liên kết để vững vàng vượt qua mọi khó khăn, hướng tới các mục tiêu dài hạn.

Trong bối cảnh làn sóng bảo hộ lan rộng làm chao đảo nền kinh tế thế giới, năm 2025, ASEAN tiếp tục khẳng định vị thế là một mắt xích không thể thiếu trong chuỗi cung ứng và hệ thống thương mại toàn cầu. Với cam kết duy trì hệ thống thương mại đa phương tự do và công bằng, Hiệp hội tiếp tục là “bến đỗ bình yên” để con tàu kinh tế của các nước thành viên neo đậu.

Nhằm nâng cao tính tự chủ về kinh tế, củng cố liên kết nội khối, ASEAN đã nâng cấp Hiệp định Thương mại hàng hóa (ATIGA), cơ bản hoàn tất Hiệp định khung về kinh tế số (DEFA), thúc đẩy kết nối Lưới điện ASEAN (APG), nâng cấp Hiệp định Thương mại tự do (FTA) ASEAN-Trung Quốc (ACFTA 3.0), xúc tiến nâng cấp FTA với Hàn Quốc và nghiên cứu đàm phán FTA với Liên minh châu Âu (EU) và Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC)…

Trong đó, DEFA là sáng kiến tiên phong nhằm xây dựng thị trường kỹ thuật số thống nhất, với các quy tắc chung về thương mại điện tử, luồng dữ liệu xuyên biên giới, an ninh mạng, định danh và thanh toán số. Khi được triển khai, DEFA được dự báo sẽ giúp tăng gấp đôi quy mô nền kinh tế số của ASEAN lên khoảng 2.000 tỷ USD vào năm 2030.

Năm 2025 cũng ghi một dấu mốc đặc biệt trong tiến trình phát triển của Hiệp hội. Sau một hành trình bền bỉ và kiên định, Timor Leste chính thức trở thành thành viên thứ 11, đánh dấu lần mở rộng thứ hai của ASEAN sau 30 năm (đợt thứ nhất bắt đầu với sự gia nhập của Việt Nam vào năm 1995).

Timor Leste gia nhập ASEAN khi nhiều “điểm nóng” đang thử thách tinh thần đoàn kết và vai trò trung tâm của Hiệp hội. Trong bối cảnh ấy, sự kiện này càng có ý nghĩa sâu sắc, không chỉ mở rộng không gian địa chính trị và kinh tế của ASEAN, mà còn là minh chứng cho tinh thần đoàn kết khu vực. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tin tưởng, việc kết nạp Timor Leste sẽ khơi dậy niềm tin, khí thế và tạo động lực mới cho tiến trình phát triển của Hiệp hội.

Trên trường quốc tế, ASEAN tiếp tục đề cao chủ nghĩa đa phương, khẳng định vai trò của cơ chế khu vực trong thúc đẩy đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin. Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn từng nhấn mạnh vai trò của ASEAN như “một ngọn hải đăng hòa bình”, một hình mẫu tổ chức khu vực về đối thoại và giải quyết khác biệt bằng biện pháp hòa bình. Mặc dù gặp nhiều thách thức trong bối cảnh gia tăng cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, các cơ chế hợp tác của ASEAN như ASEAN+1, ASEAN+3, Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) vẫn thu hút sự quan tâm và tham gia của các đối tác, qua đó đóng góp cho mục tiêu chung hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển bền vững ở khu vực.

Khẳng định bản lĩnh Việt Nam

Tròn 30 năm trước, vào năm 1995, Việt Nam chính thức gia nhập ASEAN. Kể từ thời điểm lịch sử này, “con thuyền” Việt Nam bắt đầu có những nhịp chèo đầu tiên trên hành trình hội nhập, vượt qua “sóng cả” để giờ đây vững vàng ngoài khơi xa. Khát vọng phát triển và hội nhập của Việt Nam đã gặp gỡ, hội tụ với khao khát xây dựng một khu vực hòa bình, ổn định, thịnh vượng của ASEAN. Quãng thời gian đồng hành cùng ASEAN chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của Việt Nam, từ một đất nước bị chiến tranh tàn phá, bị bao vây, cấm vận, giờ đây đã là đối tác chủ động, tích cực, có trách nhiệm của khu vực và thế giới. Câu chuyện thành công này cũng truyền cảm hứng cho nhiều quốc gia thành viên trong ASEAN.

Từng sáng kiến, từng đóng góp của Việt Nam để xây dựng ASEAN vững mạnh đều là lời khẳng định vững chắc về bản lĩnh cùng quyết tâm cống hiến hết mình cho Hiệp hội. Việt Nam đã và đang dẫn dắt nhiều tiến trình hợp tác quan trọng trong ASEAN.

Trả lời phỏng vấn phóng viên Báo Nhân Dân về những đóng góp quan trọng của Việt Nam đối với ASEAN, Đại sứ Tôn Thị Ngọc Hương, Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại ASEAN cho biết, Việt Nam đã góp phần quan trọng trong việc xác định mục tiêu, hình thành các quyết sách lớn của ASEAN, trong đó có một số văn kiện quan trọng như: Tầm nhìn ASEAN 2020, Hiến chương ASEAN, Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, 2045 và các kế hoạch tổng thể về kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển.

Theo Đại sứ, trong bối cảnh thế giới và khu vực có nhiều biến động phức tạp, Việt Nam luôn tích cực, chủ động tham gia đóng góp vào quá trình xây dựng nguyên tắc, định hình “luật chơi” của khu vực, cùng ASEAN bảo đảm hòa bình, an ninh, ổn định, thúc đẩy đối thoại và hợp tác.

Sự đóng góp bền bỉ của Việt Nam và các nước thành viên đã tạo nên một ASEAN ngày càng vững mạnh, tự cường. Chia sẻ với phóng viên Báo Nhân Dân, Đại sứ Malaysia - nước giữ vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2025 - tại Việt Nam Dato' Tan Yang Thai cho biết, dấu ấn của Việt Nam trong ASEAN được thể hiện rõ nét qua nỗ lực dẫn dắt “ngôi nhà chung” vượt qua những giai đoạn khó khăn. Vào thời kỳ đỉnh điểm bùng phát đại dịch Covid-19, Việt Nam đã đảm nhận thành công vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020, chủ trì Hội nghị cấp cao ASEAN đầu tiên theo hình thức trực tuyến, thành lập Quỹ ứng phó Covid-19 của ASEAN, thúc đẩy triển khai các biện pháp phục hồi sau đại dịch…

Với Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045, ASEAN đang đón chờ những cơ hội mới trên chặng đường phát triển trong hai thập kỷ tới, hướng tới mục tiêu xây dựng khu vực tự cường, năng động, sáng tạo, đoàn kết, lấy người dân làm trung tâm. Mang theo khát vọng vươn mình, Việt Nam đang phấn khởi bước vào kỷ nguyên mới; sự phát triển của Việt Nam luôn gắn liền với dòng chảy phát triển chung của ASEAN. Trước ngưỡng cửa lịch sử, Việt Nam cùng các nước ASEAN quyết tâm góp sức hiện thực hóa những mục tiêu của Hiệp hội, lan tỏa những câu chuyện thành công về hội nhập khu vực và quốc tế.

Cập nhật 11/12/2025