Bỏ bằng tốt nghiệp THCS, thống nhất bộ sách giáo khoa dùng chung từ năm 2026

Theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, từ 1/1/2026, thay vì cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở, học sinh sẽ được xác nhận vào học bạ.

Văn bằng của hệ thống giáo dục quốc dân gồm: Bằng tốt nghiệp trung học phổ thông, bằng trung học nghề, bằng trung cấp, bằng cao đẳng, bằng cử nhân, bằng thạc sĩ, bằng tiến sĩ, văn bằng chương trình đào tạo chuyên sâu của một số ngành, lĩnh vực đặc thù.

Chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân là văn bản thể hiện dưới dạng giấy hoặc số được cấp cho người học để xác nhận kết quả học tập sau khi được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ học vấn, nghề nghiệp hoặc cấp cho người học dự thi lấy chứng chỉ theo quy định.

Như vậy, so với quy định hiện hành, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục bỏ việc cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở, thay bằng cụm từ "hoàn thành chương trình trung học cơ sở hoặc tương đương".

Học sinh học hết chương trình giáo dục tiểu học, chương trình giáo dục trung học cơ sở, đủ điều kiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thì được hiệu trưởng nhà trường xác nhận học bạ việc "hoàn thành chương trình trung học cơ sở hoặc tương đương".

Học sinh học hết chương trình giáo dục trung học phổ thông, đủ điều kiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thì được dự thi, đạt yêu cầu thì được hiệu trưởng nhà trường cấp bằng tốt nghiệp trung học phổ thông.

Trường hợp học sinh không dự thi hoặc thi không đạt yêu cầu thì được hiệu trưởng nhà trường cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông. Giấy chứng nhận hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông được sử dụng để đăng ký dự thi lấy bằng tốt nghiệp trung học phổ thông khi người học có nhu cầu hoặc để theo học giáo dục nghề nghiệp và sử dụng trong trường hợp cụ thể theo quy định của pháp luật.

Dự thảo cũng quy định văn bằng, chứng chỉ được cấp dưới dạng bản giấy hoặc bản số, nhằm thúc đẩy triển khai các chủ trương về chuyển đổi số trong giáo dục.

Đối với các chương trình đào tạo chuyên sâu sau đại học thuộc lĩnh vực sức khỏe cấp văn bằng như bác sĩ nội trú, bác sĩ chuyên khoa, việc hướng dẫn tổ chức thực hiện và quản lý do Bộ Y tế thực hiện theo quy định tại dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi),...

Thống nhất bộ sách giáo khoa dùng chung

Về quy định về sách giáo khoa giáo dục phổ thông, Luật nêu rõ: "Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh". Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông sử dụng thống nhất toàn quốc.

Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa do Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo quy định và thành lập theo từng môn học, hoạt động giáo dục để thẩm định sách giáo khoa. Hội đồng và thành viên Hội đồng chịu trách nhiệm về nội dung và chất lượng thẩm định.

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo phê duyệt sách giáo khoa để sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông sau khi được Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa thẩm định và đánh giá xếp loại đạt; quy định tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Tăng cường tự chủ đại học gắn với trách nhiệm giải trình

Sáng 10/12, trong chương trình làm việc của Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Giáo dục Đại học (sửa đổi).

Báo cáo tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết dự thảo luật đã tiếp nhận 336 ý kiến góp ý trực tiếp, trong đó có 244 ý kiến của đại biểu Quốc hội, đồng thời tiếp thu hơn 3.000 ý kiến của Ủy ban Văn hóa và Xã hội.

Trên cơ sở đó, Chính phủ đã khẩn trương hoàn thiện hồ sơ dự án luật và báo cáo chỉnh lý, tập trung vào 8 nhóm nội dung quan trọng nhằm tạo hành lang pháp lý đầy đủ, đồng bộ và phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục đại học trong giai đoạn mới.

Một trong những nội dung trọng tâm là mở rộng quyền tự chủ đại học. Chính phủ đã tiếp thu ý kiến để thể chế hóa quan điểm tự chủ nhưng không "tự lo", đảm bảo Nhà nước và cơ sở giáo dục đại học cùng chia sẻ trách nhiệm phát triển hệ thống. Quy định mới hướng tới xây dựng mô hình tự chủ toàn diện, đồng thời đặt ra yêu cầu cao hơn về minh bạch, trách nhiệm giải trình và kiểm định chất lượng.

Về đại học vùng, dự thảo luật được chỉnh sửa theo hướng tăng hiệu quả quản trị, làm rõ chức năng điều phối chiến lược và rà soát giảm khâu trung gian theo tinh thần Nghị quyết 71. Với trường đại học thành viên, Chính phủ hoàn thiện quy định về địa vị pháp lý, đảm bảo sự thống nhất giữa mô hình tổ chức của Đại học Quốc gia, đại học vùng và hệ thống giáo dục đại học nói chung, theo tinh thần tinh gọn bộ máy và tăng hiệu quả vận hành.

Luật làm rõ việc đào tạo bác sĩ nội trú, chuyên khoa 1 và chuyên khoa 2 là đào tạo chuyên sâu sau đại học theo hướng nghề nghiệp, không thuộc các trình độ học thuật thạc sĩ hay tiến sĩ. Bộ Y tế sẽ hướng dẫn, tổ chức và quản lý các chương trình này. Việc quy phạm hóa đảm bảo kế thừa mô hình đào tạo hiệu quả nhiều năm qua và đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực y tế.

Luật sửa đổi đưa ra các chính sách đầu tư dài hạn, trong đó Nhà nước giữ vai trò chủ đạo hỗ trợ cơ sở giáo dục đại học công lập đào tạo các ngành mũi nhọn đạt chuẩn khu vực và quốc tế, đồng thời hỗ trợ có chọn lọc các trường đại học tư thục phát triển bền vững. Chính phủ cũng nghiên cứu mô hình trung tâm đào tạo quốc tế theo hướng giống trung tâm tài chính quốc tế, song cần tiếp tục đánh giá kỹ để đảm bảo khả thi.

Luật cho phép các trường đại học hợp tác với doanh nghiệp và viện nghiên cứu để triển khai các giải pháp công nghệ, đồng thời yêu cầu cơ sở giáo dục đại học thực hiện chuyển đổi số trong toàn bộ hoạt động quản trị và đào tạo.

Chính phủ đã hoàn thiện dự thảo nghị định quy định chi tiết thi hành luật, đảm bảo tuân thủ quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Hồ sơ, trình tự xây dựng chính sách được chuẩn hóa nhằm bảo đảm tính minh bạch và khả thi khi áp dụng.

Thông qua Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi)

Với 433/439 đại biểu có mặt tán thành (chiếm 91,54%), Quốc hội khóa XV chính thức thông qua Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).

Trước đó, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã trình bày báo cáo tóm tắt; báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).

Tiếp thu các chỉ đạo của Đảng, Quốc hội và Chính phủ, Ban soạn thảo Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) đã nghiên cứu thực tế, tham khảo kinh nghiệm quốc tế và kịp thời thể chế hóa các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ để hoàn thiện Dự thảo trình Quốc hội với nhiều điểm mới.

Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống giáo dục quốc dân theo hướng mở, linh hoạt, liên thông, tạo cơ hội học tập suốt đời cho mọi công dân thông qua việc bổ sung mô hình trung học nghề và mở rộng đối tượng tham gia hoạt động giáo dục nghề nghiệp.

Trung học nghề được xác định cùng bậc học với trung học phổ thông, tích hợp giữa kiến thức cốt lõi của chương trình trung học phổ thông và chuyên môn nghề nhằm giúp người học hoàn thiện trình độ học vấn phổ thông. Việc bổ sung mô hình trung học nghề nhằm tăng cường định hướng nghề nghiệp cho thanh thiếu niên ngay từ bậc học phổ thông, tăng số lượng học sinh sau trung học cơ sở, trung học phổ thông vào học giáo dục nghề nghiệp.

Từ đó, góp phần đẩy nhanh lộ trình phổ cập nghề cho thanh niên theo tinh thần Kết luận số 91-KL/TW ngày 12/8/2024 của Bộ Chính trị tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; khắc phục hạn chế, yếu kém về hướng nghiệp, phân luồng, liên thông.

Điểm mới thứ hai của dự án Luật lần này là đột phá trong đổi mới chương trình, tổ chức đào tạo và bảo đảm chất lượng giáo dục nghề nghiệp thông qua việc quy định chuẩn chương trình, cơ sở đào tạo; quản lý đăng ký hoạt động trên nền tảng dữ liệu số; hoạt động công nhận kiến thức hoặc kỹ năng đã tích lũy của người học để tham gia các chương trình học tập khác.

Dù được cấp phép theo nhóm ngành nghề nhưng trước khi tổ chức tuyển sinh, đào tạo, các cơ sở phải đăng ký thông tin tuyển sinh lên hệ thống cơ sở dữ liệu chuyên ngành giáo dục nghề nghiệp.

Thứ ba, tăng cường sự gắn kết giữa các cơ sở hoạt động giáo dục nghề nghiệp với doanh nghiệp thông qua việc cụ thể hóa các chính sách ưu tiên cho doanh nghiệp và quy định cơ chế hình thành Quỹ đào tạo nhân lực của doanh nghiệp.

Thứ tư, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp, đảm bảo thực hiện nghiêm túc, đồng bộ và giữ ổn định hệ thống trong các chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về rà soát sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp thông qua việc tối đa quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp...

Cập nhật ngày 10/12/2025