Khơi thông dòng chảy thương mại

Sau 5 năm được ký kết và 3 năm chính thức có hiệu lực, RCEP trở thành “thỏi nam châm” thu hút nhiều nền kinh tế trên thế giới. Theo thông báo mới đây của Malaysia, quốc gia đảm nhiệm cương vị Chủ tịch ASEAN năm 2025, tại Hội nghị cấp cao RCEP đầu tiên, dự kiến được tổ chức trong tháng 10 này, các thành viên tiếp tục xem xét nguyện vọng gia nhập của một số nền kinh tế, trong đó có Hồng Kông (Trung Quốc), Sri Lanka, Chile và Bangladesh. Tiến trình mở rộng Hiệp định nhận được sự ủng hộ và đồng thuận mạnh mẽ từ các nước thành viên.

Không khó lý giải sức hút của RCEP. Là thỏa thuận thương mại tự do lớn nhất thế giới xét về quy mô dân số, RCEP được biết đến với cái tên “gã khổng lồ” trong lĩnh vực thương mại. Đây là Hiệp định thương mại tự do (FTA) đầu tiên quy tụ sự tham gia của cả 10 quốc gia thành viên ASEAN, 3 nền kinh tế hàng đầu Đông Bắc Á là Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc, cùng các thị trường rộng lớn, sôi động là Australia, New Zealand. Chiếm khoảng 30% GDP toàn cầu và là cánh cửa tiếp cận thị trường gần 2,3 tỷ người tiêu dùng, tương đương 30% dân số thế giới, RCEP mở ra một khuôn khổ hợp tác quan trọng trong dòng chảy thương mại toàn cầu, giúp ổn định chuỗi cung ứng và tăng cường kết nối nền kinh tế khu vực.

Với tính ưu việt của một FTA thế hệ mới, toàn diện và bao trùm, RCEP mang lại nhiều "trái ngọt" cho 15 thành viên. Chỉ sau 3 năm đi vào thực thi, Hiệp định đã nâng tổng giá trị trao đổi thương mại nội khối thêm 3%, một con số ấn tượng trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bị bủa vây bởi những biến động khó lường và sự phân mảnh ngày càng rõ rệt.

Đi ngược lại quan điểm bảo hộ và chống toàn cầu hóa đang nổi lên, những thành tựu của RCEP là minh chứng sống động cho thấy các nước có thể cùng đạt được thịnh vượng thông qua hợp tác kinh tế sâu rộng, tự do hóa thương mại và đầu tư.

Nghiên cứu của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho thấy, nếu RCEP được triển khai đầy đủ, đến năm 2030, thu nhập của các nền kinh tế thành viên sẽ tăng 0,6% so với mức hiện tại, đồng thời tạo ra 2,8 triệu việc làm mới.

Theo Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB) Ajay Banga, RCEP cùng hàng loạt FTA được ký kết trong 10 năm qua đã tạo ra sự chuyển dịch lớn trên bản đồ thương mại toàn cầu, nơi các nước đang phát triển trở thành đối tác quan trọng của nhau, chứ không chỉ phụ thuộc vào những thị trường phát triển truyền thống.

Bên cạnh đó, Hiệp định cũng là động lực quan trọng góp phần thúc đẩy hệ thống thương mại tự do, cởi mở tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương. RCEP ra đời với mục tiêu ban đầu là xóa bỏ hàng rào thuế quan, thúc đẩy đầu tư và tạo điều kiện cho hàng hóa lưu thông tự do trong khu vực.

Trong tình thế bấp bênh của nền kinh tế thế giới hiện nay, Hiệp định đang đóng vai trò quan trọng, trở thành “lá chắn” vững chắc, giúp các nước đứng vững trước “cơn bão” thuế quan, góp phần quan trọng củng cố niềm tin vào hợp tác đa phương. Giới phân tích nhận định, hợp tác thông qua RCEP không còn là sự lựa chọn bổ sung, mà trở thành chính sách hội nhập mang tính chiến lược, linh hoạt và dài hạn của các quốc gia thành viên.

Số lượng rào cản đối với thương mại tự do gia tăng với tốc độ nhanh chưa từng thấy trong nhiều thập niên qua, đặt ra thách thức lớn đối với sự phát triển của kinh tế thế giới. Nhu cầu bảo vệ một hệ thống thương mại đa phương cởi mở, toàn diện và dựa trên luật lệ vì thế cũng càng trở nên cấp thiết.

Trong bối cảnh đó, RCEP sẽ tiếp tục là nền tảng quan trọng để các nước thành viên cùng nhau hợp tác, duy trì dòng chảy thương mại toàn cầu, cùng hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững.

Cập nhật 1/10/2025