Tìm kiếm đối tác tin cậy xuyên Đại Tây Dương

Ngay sau khi nhậm chức thủ tướng thứ 24 của Canada và bổ nhiệm nội các mới, Thủ tướng Carney chọn các cường quốc châu Âu là Pháp và Vương quốc Anh là điểm đến cho chuyến công du nước ngoài đầu tiên, thay vì Mỹ.

Trong tuyên bố chung với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tại Điện Elysee, Thủ tướng Carney mô tả Canada là quốc gia không thuộc châu Âu nhưng có mối quan hệ gần gũi nhất với châu Âu. Canada cần củng cố quan hệ với các "đồng minh đáng tin cậy" như Pháp và đây là điều quan trọng hơn bao giờ hết với Canada.

Tổng thống Pháp Macron nhấn mạnh, Canada là thí dụ điển hình về một đất nước bảo vệ lợi ích quốc gia trong khi duy trì hợp tác quốc tế. Hai bên đều tin rằng, thương mại công bằng tuân thủ các quy tắc quốc tế là công cụ hiệu quả hơn biện pháp thuế quan trong việc thúc đẩy thịnh vượng.

Trong khi đó, Thủ tướng Anh Keir Starmer và Thủ tướng Canada Mark Carney cam kết hướng tới củng cố quan hệ hai nước trong bối cảnh quan hệ với Mỹ đang trở nên phức tạp.

Theo thông báo của Văn phòng Thủ tướng Anh, tại cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo Anh và Canada, Thủ tướng Starmer nhấn mạnh: Anh và Canada là đồng minh và là đối tác thân cận và chặt chẽ nhất. Hai nhà lãnh đạo nhất trí cho rằng, quan hệ đối tác giữa hai nước dựa trên lịch sử, giá trị chung và tư cách thành viên của Khối thịnh vượng chung.

Theo các nhà phân tích, tăng cường quan hệ với châu Âu, Canada có thể cung cấp cho các nước châu Âu quyền tiếp cận nguồn tài nguyên chiến lược khổng lồ như đất hiếm và nhiên liệu hóa thạch. Trong khi đó, Canada có thể hưởng lợi từ việc tiếp cận thị trường lao động lớn và có tay nghề của châu Âu, đồng thời giảm phụ thuộc vào Mỹ.

Việc Canada thúc đẩy đa dạng hóa thương mại là cần thiết trong bối cảnh căng thẳng với Mỹ gia tăng, bởi hơn 75% lượng hàng xuất khẩu của Canada sang Mỹ. Căng thẳng giữa hai nước leo thang khi Tổng thống Trump tuyên bố áp thuế 25% đối với nhôm và thép của Canada, đồng thời đe dọa áp dụng thuế trừng phạt 25% đối với phần lớn hàng nhập khẩu và 10% đối với năng lượng, khoáng sản từ Canada kể từ ngày 2/4 tới.

Tân thủ tướng Canada Carney thể hiện quan điểm cứng rắn trước các chính sách thương mại nêu trên của Mỹ. Ông nhấn mạnh, Canada đang đối mặt thời điểm khủng hoảng khi chính đồng minh thân cận nhất là Mỹ phát động "chiến tranh thương mại". Canada sẽ không nhượng bộ và duy trì các mức thuế trả đũa cho đến khi "người Mỹ thể hiện sự tôn trọng và đưa ra những cam kết đáng tin cậy về thương mại tự do và công bằng".

Thủ tướng Carney cũng yêu cầu xem xét lại kế hoạch mua phi đội tiêm kích F-35 do Mỹ chế tạo, đánh giá liệu hợp đồng này có phải là khoản đầu tư tốt nhất cho Canada, hoặc có lựa chọn khác tốt hơn? Canada cần bảo đảm hợp đồng nêu trên phục vụ lợi ích tốt nhất của người dân và Lực lượng vũ trang Canada.

Giới phân tích chỉ rõ, trong khi quan hệ Canada-Mỹ rơi vào cảnh "cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt", việc Canada tăng cường hợp tác với các đồng minh ở châu Âu không chỉ là điều cần thiết hiện nay, mà còn mang tính chiến lược. Thủ tướng Carney tuyên bố sẽ tạo ra các mối quan hệ thương mại mới với các "đối tác đáng tin cậy".

Bên kia bờ Đại Tây Dương, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng nêu tên Canada là "đồng minh cùng chí hướng" để hợp tác trong bối cảnh địa chính trị phức tạp hiện nay. Trước nguy cơ một cuộc chiến thương mại với Mỹ gia tăng, sự liên kết chặt chẽ hơn giữa Canada và châu Âu được cho là vừa giúp hai bên phối hợp để giảm tác động từ cuộc khủng hoảng xuyên Đại Tây Dương, vừa làm sâu sắc mối quan hệ đồng minh chiến lược.

Cập nhật 20/3/2025