Diễn đàn “Kết nối sản xuất và thương mại nông lâm sản các tỉnh Tây Bắc”

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam; Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La Nguyễn Thành Công; Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam Lê Quốc Doanh chủ trì Diễn đàn.

Diễn đàn tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến với sự tham dự của lãnh đạo Ngành Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu; đại diện các viện nghiên cứu, hiệp hội, doanh nghiệp… Diễn đàn được tổ chức nhằm thực hiện mục tiêu nâng cao sản lượng tiêu thụ nông lâm sản tại thị trường nội địa; định hướng sản xuất theo chuỗi từ sản xuất - sơ chế - chế biến với tiêu thụ nông lâm sản; quảng bá sản phẩm có thương hiệu, sản phẩm đặc sản vùng miền, địa phương trên cả nước; đồng thời hưởng ứng, thực hiện Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động.

Tây Bắc là vùng có nhiều tiềm năng, lợi thế về phát triển nông lâm sản hàng hóa. Năm 2024, sản lượng lúa đạt 773,5 nghìn tấn, ngô đạt 638,4 nghìn tấn, sắn đạt 899 nghìn tấn, mía đạt 1,15 triệu tấn. Đặc biệt với ưu đãi về khí hậu và thổ nhưỡng, vùng Tây Bắc còn sản xuất nhiều loại cây ăn quả ôn đới và á nhiệt đới như xoài (đạt 79,8 nghìn tấn), nhãn (81,3 nghìn tấn), mận (94,5 nghìn tấn), chanh leo (7,6 nghìn tấn), cam (108,1 nghìn tấn), chuối (116,6 nghìn tấn), bưởi (125,9 nghìn tấn); cây lâu năm như cà phê (32,9 nghìn tấn), cao su (19,2 nghìn tấn); lâm sản ngoài gỗ và các sản phẩm có giá trị sinh học, dược liệu bản địa.

Trong những năm qua, nhờ sự quan tâm đầu tư của Đảng, Nhà nước và nỗ lực của các địa phương, nông nghiệp vùng Tây Bắc đã có bước phát triển khá toàn diện, hình thành nhiều vùng sản xuất chuyên canh, nông sản ngày càng được tiêu thụ rộng rãi ở cả thị trường trong nước và quốc tế.

Giá trị hàng hóa nông sản tham gia xuất khẩu năm 2024 đạt khoảng 245 triệu USD (trong đó Sơn La đạt 190 triệu USD, Lào Cai 25 triệu USD, Điện Biên trên 22,4 triệu USD, Lai Châu trên 6,5 triệu USD). Một số mặt hàng xuất khẩu tiêu biểu gồm: Cà phê hơn 90 triệu USD; chè 22 triệu USD; tinh bột sắn hơn 36 triệu USD; nhãn, xoài khoảng 30 triệu USD; tinh dầu quế khoảng 22 triệu USD.

Tại Diễn đàn, các đại biểu đã tập trung vào một số tham luận đáng chú ý như: Báo cáo phát triển cây ăn quả, cây công nghiệp tỉnh Sơn La, nhu cầu kết nối tiêu thụ sản phẩm; Phát triển cây ăn quả, cây công nghiệp tỉnh Điện Biên: Sản xuất - kết nối thương mại - các lưu ý dịch bệnh; Sản xuất và thương mại sâm và các loại dược liệu tỉnh Lai Châu; Báo cáo tình hình phát triển dược liệu dưới tán rừng vùng Tây Bắc…

Phát biểu tham luận tại Diễn đàn, đồng chí Bùi Huy Phương - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lai Châu cho biết: Với địa hình đặc trưng, khí hậu mát mẻ quanh năm và hệ sinh thái rừng nguyên sinh đa dạng, Lai Châu là vùng đất lý tưởng cho sự sinh trưởng và phát triển của các loài dược liệu đặc hữu. Toàn tỉnh hiện có trên 23.000 ha trồng dược liệu các loại, với các loài chủ lực như quế (10.000 ha), thảo quả (trên 6.500 ha), sa nhân (trên 2.500 ha), sơn tra (trên 2.000 ha), sâm Lai Châu (trên 130 ha) và thất diệp nhất chi hoa (trên 10 ha). Sản lượng dược liệu khai thác hàng năm ước đạt 3.000 tấn, minh chứng cho tiềm năng phát triển dược liệu to lớn của tỉnh.

Đặc biệt, sâm Lai Châu - một loài cây bản địa, đặc hữu, phân bố hẹp trên địa bàn tỉnh, được người dân bản địa sử dụng làm thuốc từ rất lâu với tên gọi tam thất đen, tam thất đỏ đang dần khẳng định vị thế là dược liệu quý, có giá trị y học và kinh tế cao.

“Sâm Lai Châu không chỉ là một sản phẩm dược liệu quý mà còn là biểu tượng cho khát vọng phát triển bền vững, nâng cao đời sống của người dân Lai Châu. Tỉnh Lai Châu kêu gọi và mong muốn nhận được sự quan tâm, hợp tác đầu tư từ các nhà khoa học, doanh nghiệp, tổ chức trong và ngoài nước để cùng đưa sâm Lai Châu phát triển đúng với tiềm năng vốn có, mang lại lợi ích chung và góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành dược liệu Việt Nam trên trường quốc tế”, đồng chí Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh.

Cũng trong khuôn khổ Diễn đàn, các chuyên gia, nhà khoa học, các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp và hợp tác xã đã Tọa đàm nhằm trao đổi, chia sẻ các giải pháp triển sản xuất, thương mại những sản phẩm chủ lực của vùng như cà phê Arabica, mắc ca, cây ăn quả, dược liệu…

Phát biểu tại Tọa đàm, đồng chí Hà Trọng Hải - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu nhấn mạnh: Lai Châu là tỉnh có địa hình dốc, chia cắt phức tạp tạo nên các tiểu vùng khí hậu khác nhau, độ che phủ rừng gần 53%. Hiện tỉnh cũng đã hình thành một số ngành hàng chủ lực như lúa, chè, cao su, cây ăn quả… Đồng thời tập trung cho phát triển cây dược liệu như thảo quả, quế, đặc biệt là Sâm Lai Châu. Tỉnh đang xây dựng cơ chế chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân trong bảo tồn và phát triển Sâm Lai Châu; thực hiện quy hoạch vùng bảo tồn và phát triển; kết nối với các công ty, doanh nghiệp Hàn Quốc, Nhật Bản để trồng, phát triển thị trường xuất khẩu; thực hiện các quy trình trồng, chăm sóc, sản xuất hữu cơ dưới sự hướng dẫn, giám sát của các chuyên gia nước ngoài.

Việc trồng, phát triển cây Sâm Lai Châu đã và đang được thực hiện một cách bài bản, thận trọng trong việc cấp mã số cơ sở trồng, bảo hộ nhãn hiệu, quy hoạch và phát triển vùng trồng theo quy định. Thời gian tới, tỉnh Lai Châu sẽ xây dựng chính sách để hỗ trợ hạ tầng lâm sinh cho các vùng trồng dược liệu; hỗ trợ xúc tiến thương mại gắn với Lễ hội Sâm Lai Châu hàng năm…

Đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Trọng Hải cũng kiến nghị: Hiện nay quy trình trồng, chăm sóc sâm Lai Châu nói riêng và sâm nói chung chưa có quy trình tiêu chuẩn, do vậy mong muốn các bộ, ngành, các nhà khoa học cần xây dựng quy trình tiêu chuẩn trong trồng, chăm sóc cây sâm Lai Châu và chuyển giao kỹ thuật. Các địa phương trong vùng như Lào Cai, Điện Biên, Sơn La có điều kiện tương đồng quan tâm kết nối vùng để cùng phát triển; tăng cường kết nối hợp tác với các công ty, doanh nghiệp Hàn Quốc, Nhật Bản tìm kiếm thị trường xuất khẩu của cây dược liệu, sâm Lai Châu…