Việc thực hiện Nghị quyết 20-NQ/TW về phát triển khoa học và công nghệ

Công ty Cổ phần trà Than Uyên đổi mới dây truyền sản xuất.

Để triển khai thực hiện Nghị quyết, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ đạo Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh cụ thể hóa nội dung Nghị quyết 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, các văn bản của Chính phủ thành kế hoạch hành động của tỉnh; chỉ đạo các địa phương, cơ quan, đơn vị xây dựng kế hoạch hành động, gắn các mục tiêu, nhiệm vụ khoa học và công nghệ với các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội của từng cấp, từng ngành và từng địa phương.

Tỉnh Lai Châu đã chỉ đạo tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý, tổ chức hoạt động khoa học và công nghệ theo tinh thần Nghị quyết; ban hành nhiều chính sách về khoa học và công nghệ trên địa bàn tỉnh như: Quyết định số 926/QĐ-UBND ngày 21/9/2012 của UBND tỉnh về quy hoạch phát triển khoa học và công nghệ đến năm 2020; Quyết định số 10/2012/QĐ-UBND ngày 03/4/2012 về quy chế hỗ trợ ứng dụng và chuyển giao công nghệ trên địa bàn tỉnh; Quyết định số 29/2014/QĐ-UBND ngày 15/9/2014-UBND quy định về xét, công nhận và quản lý hoạt động sáng kiến trên địa bàn tỉnh Lai Châu… Các chính sách sau khi được ban hành đã góp phần thúc đẩy hoạt động khoa học và công nghệ trên địa bàn tỉnh. Từ năm 2012-2016, tỉnh đã tuyển chọn và triển khai thực hiện mới 46 nhiệm vụ khoa học và công nghệ, trong đó có 34 nhiệm vụ cấp tỉnh, 12 nhiệm vụ thuộc các chương trình cấp nhà nước, cấp quốc gia. Các nhiệm vụ khoa học thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như lĩnh vực thương mại, dịch vụ và du lịch; lĩnh vực công nghiệp; lĩnh vực ứng dụng công nghệ tiên tiến…

Đối với lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, đã hỗ trợ đổi mới công nghệ cho 03 dây chuyền, thiết bị sản xuất như: Dây chuyền thiết bị sản xuất tách màu chè để nâng cao chất lượng, tăng giá trị sản phẩm và năng suất lao động; dây chuyền ép gạch Terrazo HtOP5 nâng cao hiệu suất, chất lượng sản xuất gạch không nung phục vụ cho phát triển cơ sở hạ tầng của tỉnh và dây chuyền dưỡng lực sản xuất cột bê tông phục vụ cho việc đưa điện về vùng sâu, vùng xa. Việc xây dựng nhãn hiệu chứng nhận cho sản phẩm đặc trưng của địa phương đã thực hiện 06 dự án thuộc chương trình phát triển tài sản trí tuệ cấp Bộ Khoa học và Công nghệ, cấp tỉnh đó là xây dựng và quản lý nhãn hiệu, chứng nhận chè Tân Uyên, chè Tam Đường, gạo Khẩu Ký, gạo Nếp Tan Co Giàng, gạo Tẻ Râu và gạo Séng Cù.

Trong lĩnh vực nông-lâm-thủy sản, xây dựng nông thôn mới, đã ứng dụng công nghệ, kỹ thuật vào chọn, tạo các giống cây trồng nông nghiệp, công nghiệp như các giống chè Shan, chè Kim Tuyên, các giống cao su; chọn tạo và sản xuất thủy sản bao gồm các giống cá nước lạnh có năng suất, chất lượng cao như cá tầm, cá hồi và các giống cá bản địa như cá lăng, cá chiên. Giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản được tuyển chọn và nhân giống đều đảm bảo năng suất, chất lượng cao, phù hợp với điều kiện của địa phương; đã phục tráng và phát triển các giống lúa địa phương như Khẩu Ký, Nếp Tan Co Giàng, Tẻ Râu; triển khai các mô hình bảo tồn nguồn giống và sản xuất hàng hóa thương phẩm, góp phần hỗ trợ xây dựng thương hiệu sản phẩm lúa gạo đặc sản của tỉnh; ứng dụng tiến bộ kỹ thuật về giống, quy trình, kỹ thuật mới để cải tạo và phát triển bền vững các vùng chè Tam Đường, Than Uyên; hỗ trợ chuyển giao kỹ thuật, xây dựng vùng chè mới ở huyện Sìn Hồ; nghiên cứu các biện pháp chăm sóc, phòng, chống dịch bệnh trên cây cao su nhằm nâng cao sản lượng mủ cao su. Tỉnh đã điều tra, đánh giá tài nguyên dược liệu, đã xác định được loại sâm Lai Châu và loài tam thất hoang có giá trị dược liệu cao, giá trị kinh tế lớn. Sau khi xác định, tỉnh đã tập trung công tác bảo tồn, nhân giống và bước đầu xây dựng các mô hình sản xuất thử nghiệm. Xây dựng một số mô hình trồng các loại dược liệu Actiso, Đương Quy… bước đầu đã hình thành vùng trồng dược liệu của tỉnh. Ngoài những giá trị trực tiếp, các kết quả nghiên cứu ứng dụng khoa học và công nghệ còn là cơ sở cho các cấp, các ngành trong xây dựng chính sách thúc đẩy sự phát triển nông, lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh, góp phần quan trọng vào công tác xây dựng nông thôn mới. Hiện trên địa bàn tỉnh có 20 xã đạt chuẩn nông thôn mới, bình quân đạt 11,95 tiêu chí/xã.

Việc ứng dụng đề tài thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn được đẩy mạnh, đã có 7 đề tài được triển khai thực hiện với nội dung: Tập trung nghiên cứu và đề xuất các giải pháp nhằm giải quyết các vấn đề xã hội như xây dựng nông thôn mới, hôn nhân cận huyết thống, sinh con thứ 3, buôn bán phụ nữ qua biên giới, tuyên truyền đạo trái pháp luật, nghiên cứu, đánh giá dịch tễ học và ảnh hưởng của các nguồn phóng xạ tại các vùng đất hiếm và ổn định an ninh chính trị tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh; điều tra và phục dựng một số lễ, hội tiêu biểu của các dân tộc thiểu số.

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc phát triển khoa học và công nghệ vẫn còn những hạn chế như: Sự đóng góp của các yếu tố năng suất vào tăng trưởng và tốc độ đổi mới công nghệ còn thấp. Một số kế hoạch chưa được triển khai như: Công tác ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào xây dựng các mô hình chăn nuôi công nghiệp, bán công nghiệp để gia tăng số lượng, chất lượng đàn gia súc; xử lý các vấn đề rác thải, bảo vệ môi trường; các nghiên cứu ứng dụng trong lĩnh vực y học chưa được thực hiện.

Để thực hiện tốt hơn Nghị quyết số 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về việc “Phát triển khoa học và công nghệ phục vụ phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”, thời gian tới tỉnh sẽ tiếp tục nâng cao vai trò lãnh đạo của các cấp ủy đảng, sự quản lý của chính quyền các cấp đối với việc phát triển khoa học và công nghệ; đẩy mạnh công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên, Nhân dân về khoa học và công nghệ, coi đây là giải pháp quan trọng để hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ của các cấp, các ngành; ứng dụng và phát triển công nghệ sạch, thân thiện với môi trường; đề xuất các giải pháp ứng phó, thích nghi với biến đổi khí hậu; tập trung nghiên cứu về giống (phục tráng, chọn tạo), nghiên cứu ứng dụng công nghệ sinh học, công nghệ xử lý, bảo quản sau thu hoạch, xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản, tiêu chuẩn hóa đối với các sản phẩm nông sản chủ lực của tỉnh theo hướng sản xuất sạch, nâng cao chất lượng; hỗ trợ các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến theo tiêu chuẩn quốc tế; tiếp nhận, chuyển giao và ứng dụng các công nghệ tiên tiến trong ứng dụng phát triển thương mại điện tử, xử lý chất thải; xây dựng các mô hình ứng dụng khoa học và công nghệ tổng hợp; tiếp tục đầu tư, tăng cường tiềm lực khoa học và công nghệ…

Nghị quyết 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển khoa học và công nghệ góp phần nâng cao năng suất lao động; đẩy mạnh tái cơ cấu, phát triển của các ngành, lĩnh vực trong nền kinh tế. Vì vậy, việc đẩy mạnh phát triển khoa học và công nghệ trên địa bàn tỉnh cần sự vào cuộc tích cực của các cấp, các ngành góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội./.

Gia Anh