Dấu ấn Kỳ họp đổi mới của Quốc hội

Sau 29,5 ngày làm việc nghiêm túc, khoa học, dân chủ, trách nhiệm cao, với tinh thần đổi mới, Kỳ họp thứ 8 của Quốc hội khóa XV đã hoàn thành toàn bộ nội dung chương trình đề ra và thành công tốt đẹp.

Tổ chức ngay sau Hội nghị Trung ương lần thứ 10, đây là kỳ họp đầu tiên có trách nhiệm về thể chế hóa Nghị quyết của Trung ương lần thứ 10 khóa XIII, khẩn trương đưa chủ trương của Đảng vào thực tiễn cuộc sống và giải quyết nhiều vấn đề quan trọng khác của đất nước, tạo tiền đề chuẩn bị ngay về mọi mặt để chúng ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. Quốc hội sẵn sàng làm việc cả các ngày thứ Bảy và ngoài giờ hành chính; thảo luận sôi nổi, dân chủ, thẳng thắn, sâu sắc, đúng trọng tâm, với tất cả tình cảm, tâm huyết, trách nhiệm thực sự trước đất nước, trước Nhân dân.

Đổi mới mạnh mẽ tư duy xây dựng pháp luật

Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật là vấn đề Đảng và Nhà nước đã quan tâm từ lâu và trong những năm qua công tác xây dựng pháp luật đã có một bước tiến rất dài, hệ thống pháp luật cơ bản, đồng bộ, hoàn thiện và đóng góp rất tích cực vào sự phát triển kinh tế xã hội. Bước sang một giai đoạn mới, với tư duy mới thì vấn đề tư duy xây dựng pháp luật cần phải có đổi mới có tính bứt phá. Tinh thần này tiếp tục được thể hiện rõ nét tại Kỳ họp thứ 8.

Trong bài phát biểu tại phiên khai mạc Kỳ họp, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ “…thể chế là điểm nghẽn của điểm nghẽn, chất lượng xây dựng, hoàn thiện pháp luật chưa đáp ứng nhu cầu của thực tiễn…”. Chính vì thế, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đề nghị đổi mới mạnh mẽ công tác lập pháp, trong đó chuyển đổi tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển, tư duy quản lý không cứng nhắc, dứt khoát từ bỏ tư duy không quản được thì cấm. Các quy định của pháp luật phải mang tính ổn định, có giá trị lâu dài. Luật chỉ quy định những vấn đề khung, những vấn đề có tính nguyên tắc, không cần quá dài. Những vấn đề thực tiễn biến động thường xuyên thì giao cho Chính phủ, địa phương quy định để đảm bảo linh hoạt trong điều hành. Tuyệt đối không hành chính hóa hoạt động của Quốc hội, luật hóa các quy định của nghị định và thông tư. Đổi mới quy trình xây dựng tổ chức thực hiện pháp luật, bám sát thực tiễn, đứng trên mảnh đất thực tiễn Việt Nam để xây dựng các quy định pháp luật phù hợp, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, không nóng vội nhưng không cầu toàn để mất thời cơ; lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, chủ thể.

Cũng ngay trong phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh tinh thần: Luật cần ngắn gọn, chỉ quy định những vấn đề theo đúng thẩm quyền của Quốc hội, không luật hóa các vấn đề thuộc thông tư, nghị định; không cầu toàn, không nóng vội; không quy định cứng nhắc; chuyển tư duy quản lý sang khơi thông nguồn lực, tăng cường phân cấp, phân quyền triệt để, thực chất, đảm bảo đủ khả năng cho cá nhân, cơ quan được phân cấp, phân quyền có thể tổ chức thực hiện công việc; cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính; kiểm soát quyền lực, không để lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ trong các luật, nghị quyết, đảm bảo khi các luật, nghị quyết được Quốc hội thông qua đạt chất lượng cao và tuổi thọ lâu, tạo điều kiện thuận lợi và giao quyền chủ động, linh hoạt cho Chính phủ trong quá trình tổ chức thực hiện luật, gắn việc xây dựng luật và tổ chức thực thi luật đạt hiệu quả cao nhất.

Thực tế, Kỳ họp thứ 8 có khối lượng nội dung về công tác lập pháp rất lớn. Các dự án luật, dự thảo nghị quyết được Quốc hội xem xét tại Kỳ họp này liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực mà thực tiễn đang đòi hỏi cấp thiết và nhiều doanh nghiệp và cử tri, Nhân dân cả nước rất quan tâm.  

Trên cơ sở xem xét thận trọng, kỹ lưỡng, với tinh thần đổi mới trong xây dựng pháp luật, Quốc hội đã thông qua 18 luật, 04 nghị quyết quy phạm pháp luật. Trong đó có các Luật, Nghị quyết được doanh nghiệp và cử tri, Nhân dân rất quan tâm như: Luật Công đoàn (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế; Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ; Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn; Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi); Luật sửa 4 Luật trong lĩnh vực đầu tư; Luật sửa 9 Luật trong trong lĩnh vực tài chính, ngân sách...

Quyết định khối lượng công việc rất lớn, nhiều vấn đề khó, phức tạp

Kỳ họp thứ 8 vừa kết thúc đã thật sự ghi nhiều dấu ấn. Thông thường, trọng tâm các kỳ họp cuối năm của Quốc hội sẽ dành cho công tác lập pháp. Nhưng tại kỳ họp này, khối lượng công việc rất lớn, bao gồm cả công tác nhân sự, giám sát tối cao, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước…

Quốc hội đã thảo luận các báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024 và xem xét, quyết định kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2025 và nhiều tờ trình, đề án về các vấn đề cấp bách, phục vụ quốc kế dân sinh, phát huy tối đa các nguồn lực, cơ hội phát triển như: Nghị quyết thành lập thành phố Huế trực thuộc Trung ương; quyết định chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035; Chương trình mục tiêu quốc gia về phòng, chống ma túy đến năm 2030…

Dấu ấn đặc biệt trong kỳ họp này là Quốc hội đã xem xét, thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam nhằm mục tiêu xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao hiện đại, đồng bộ, đáp ứng nhu cầu vận tải, tạo động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững, phát huy lợi thế trên hành lang kinh tế Bắc - Nam, bảo đảm kết nối hiệu quả các hành lang Đông - Tây và với các nước trong khu vực, gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, thúc đẩy tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, góp phần hiện thực hóa mục tiêu, nhiệm vụ theo Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII và các Nghị quyết của Đảng. 

Theo nhiều đại biểu Quốc hội, nội dung này được thông qua đã đi vào lịch sử của Việt Nam, trở thành quyết định mang tính thời đại và mang tầm vóc to lớn cả về quy mô tài chính, cơ chế, chính sách.

Một dấu ấn khác của Kỳ họp là 2 ngày tiến hành chất vấn đối với Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Y tế và Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông về các lĩnh vực: Ngân hàng, y tế, thông tin và truyền thông. Các vấn đề được Quốc hội lựa chọn đã đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, “đúng” và “trúng” những vấn đề cử tri, Nhân dân cả nước và các vị đại biểu Quốc hội quan tâm.

Có thể thấy, phiên chất vấn và trả lời chất vấn diễn ra nghiêm túc, trách nhiệm, với tinh thần đổi mới, đồng hành cùng Chính phủ. Các vị đại biểu Quốc hội đã nắm chắc tình hình, nghiên cứu kỹ các báo cáo, nêu câu hỏi chất vấn và tranh luận thẳng thắn, ngắn gọn, rõ ràng. 

Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Y tế và Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông đều thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, nắm chắc chức năng, nhiệm vụ và thực trạng của ngành, lĩnh vực phụ trách, thẳng thắn, không né tránh, trả lời rõ nhiều vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, trong đó có nhiều vấn đề khó, phức tạp; đồng thời, đề ra các giải pháp để khắc phục hạn chế, tạo sự chuyển biến tích cực trong các lĩnh vực thời gian tới. Phó Thủ tướng Chính phủ và các Bộ trưởng với ý thức trách nhiệm cao đã tham gia giải trình nghiêm túc, giúp làm sáng tỏ thêm nhiều vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. Cuối phiên chất vấn, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã thay mặt Chính phủ báo cáo làm rõ những vấn đề thuộc trách nhiệm chung của Chính phủ và trực tiếp trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.

Nội dung quan trọng khác của Kỳ họp là công tác nhân sự. Quốc hội đã tiến hành bầu Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; bầu Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội; phê chuẩn bổ nhiệm Bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải; Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; đồng thời tiến hành công tác nhân sự khác theo thẩm quyền. Theo đánh giá, công tác nhân sự đã được thực hiện chặt chẽ theo đúng quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước và đã đạt được sự đồng thuận, thống nhất cao của các vị đại biểu Quốc hội…

Khép lại sau 29,5 ngày làm việc, Kỳ họp thứ 8 đã hoàn thành 51 nội dung của các lĩnh vực: Xây dựng pháp luật; giám sát tối cao; quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, thể chế hóa các chủ trương, nghị quyết của Đảng, góp phần quan trọng vào xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Mong rằng sau Kỳ họp nhiều dấu ấn, sẽ là những chuyển động mới trong các bộ, ngành, chính quyền các cấp để đưa những quyết sách quan trọng được Quốc hội thông qua vào cuộc sống. Từ đó, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thể chế, chính sách, khơi thông nguồn lực, khắc phục các điểm nghẽn, tất cả vì sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và đảm bảo đời sống của Nhân dân./.

Cập nhật ngày 1/12/2024