Mùa xuân đi chợ Sìn Hồ

Đồng bào Mông bày bán những sản vật của gia đình trong dịp tết.

Có mặt trong phiên chợ vào dịp giáp Tết, dễ dàng bắt gặp rực rỡ sắc màu trong những bộ váy áo truyền thống của người phụ nữ Mông, Thái, Dao. Dịp Tết, cũng là thời gian nghỉ ngơi của người dân vùng cao sau một vụ thu hoạch. Và chợ chính là nơi để người dân đến mua sắm, gặp gỡ, giao lưu với bạn bè, người quen cũ. Anh Tẩn Vản Niền, dân tộc Dao ở xã Phăng Xô Lin chia sẻ: Xuống chợ dịp Tết, được gặp gỡ bạn bè gần xa, anh em rủ nhau uống rượu và hỏi thăm nhau về cuộc sống gia đình, cách trồng trọt, chăn nuôi.

Cũng như nhiều các chợ vùng cao vùng núi Tây Bắc của Tổ quốc, chợ Sìn Hồ không thể thiếu khu vực bày bán hàng ăn, từ quán phở, cơm bình dân đến những lu cở bán cơm, bánh rán, bánh bò, bánh ngô, lạc rang... Đây cũng là nơi tập trung đông đàn ông và trẻ nhỏ. Trong tiết trời se lạnh của những ngày giáp Tết, sương giăng giăng, trong những quán ăn, người lớn nâng chén rượu, trẻ nhỏ hít hà mùi nước phở thơm ngon, béo ngậy, ăn thật chậm từng sợi phở vì sợ hết bởi phải lâu lâu mới được xuống chợ ăn món này. Với những gia đình chưa có điều kiện, trẻ con không thể cùng bố, mẹ vào quán ăn thì một chiếc bánh rán vàng ươm ướp mật cũng là một món ăn đầy hấp dẫn. Bọn trẻ luôn háo hức khi được xuống chợ, ăn một thứ quà vặt và ngắm những gian hàng đầy màu sắc. Đến chợ Tết vùng cao Sìn Hồ, ta còn bắt gặp những em bé ngủ say trên lưng mẹ mặc ánh nắng hanh hao buổi trưa. Em cứ ngủ còn mẹ cứ đi chợ chọn hàng, mua hàng. Thức dậy, em lại có ngay một cây kẹo mút, hay một chiếc bánh quy. Xuống chợ Tết, ai cũng có niềm vui...

Trong khi những người đàn ông gặp nhau, rủ nhau uống rượu thì những người vợ lại tranh thủ đưa các con đi sắm ít đồ dùng gia đình cho ngày Tết, rồi mua quần áo mới cho các con. Tết, các mặt hàng trong chợ cũng đa dạng, đa chủng loại hơn. Từ quần áo, bánh kẹo đến các đồ dùng, dụng cụ sinh hoạt và sản xuất phục vụ nhu cầu của người dân. Thực hiện Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam", các sạp hàng tại chợ đều có những mặt hàng Việt Nam với giá cả phù hợp để phục vụ nhu cầu của bà con. Chị Lò Thị Khải, chủ một sạp hàng cho biết: Hàng năm vào tuần cuối cùng của năm, nhu cầu mua sắm của người dân tăng cao, nhất là các mặt hàng quần áo, dày dép nên chúng tôi cũng chuẩn bị để phục vụ bà con, giờ bà con cũng bắt đầu chọn mua hàng do Việt Nam sản xuất như quần áo, giày dép... Gặp và hỏi chuyện ba mẹ con chị Chẻo Mí Lù từ Phìn Hồ vừa xuống chợ và đang lựa chọn giày dép, đứa con gái của chị rất vui vì vừa được mẹ mua cho một chiếc áo khoác ấm, lại được chọn thêm một đôi dép để diện vào dịp Tết. Chị Lù chia sẻ: Năm nay, thu hoạch vụ ngô và lúa bán được giá nên mình sắm Tết đầy đủ hơn mọi năm. Lại mua được mấy bộ quần áo cho các con chơi Tết… Gương mặt chị Lù ánh lên niềm vui khi nhìn thấy con mình mặc chiếc áo khoác mới.

Nét riêng ở chợ Sìn Hồ mà không phiên chợ nào có đó là chợ ngày Tết, người dân có thêm những hàng bán thuốc tắm. Bài thuốc tắm dân tộc Dao vốn đã có tiếng được rất nhiều người biết đến và tìm mua. Ngày thường, hay những phiên chợ trong năm rất khó để tìm mua được cây thuốc tắm, nhưng phiên chợ Tết rất nhiều người dân mang xuống chợ bán bởi tục lệ tắm thuốc đêm giao thừa lâu đời của người Dao Sìn Hồ. Hiện nay, do những người biết để đi kiếm đủ vị thuốc tắm không còn nhiều nên dù gia đình giàu hay nghèo đều cố gắng để mua cho được một nồi thuốc tắm cho cả nhà. Bởi vậy khu vực bày bán thuốc tắm vào phiên chợ Tết luôn hút người xem, người mua. Khung cảnh nhộn nhịp, mua bán tấp nập từ lúc sớm chợ đến khi tan chợ.

Sạp hàng nhỏ bày bán các loại cây thuốc của đồng bào Dao

Là một tiểu thương bán hàng ở chợ đã rất lâu, bà Chẻo Khé Mềnh năm nay đã ngoài 70 tuổi và vẫn gắn bó với cửa hàng nhỏ ngay cổng chợ. Sạp hàng của bà có khá nhiều mặt hàng, từ những vật dụng đơn giản như kim chỉ, hạt giống rau đến chăn ấm, quần áo, giày dép, cày cuốc, thuổng... Với bà Mềnh thì bây giờ bà bán hàng không chỉ vì lợi nhuận mà nó trở thành thói quen khó bỏ của bà. Bà Mềnh nói: Chợ Tết ngày xưa đơn giản với ít các gian hàng, chủ yếu là hàng gia dụng phục vụ những nhu cầu thiết yếu của người dân. Xưa bà con còn nghèo nên mua sắm cũng ít, Tết chỉ là thêm ít thịt, bán ít hàng của nhà làm ra để mua áo mới cho con. Giờ thì chợ mở lớn hơn, gian hàng cũng nhiều hơn, phong phú các loại hàng bày bán và nhu cầu của người dân cũng nhiều hơn trước. Nhưng có một điều chung mà phiên chợ Tết nào cũng có đó là cái thú đi chợ Tết để thưởng thức, để xem không khí đông vui, nhộn nhịp của chợ phiên ngày Tết... Bởi vậy, mình vừa bán hàng, vừa ngắm người đi chợ cũng thấy vui lắm.

Không phải tự nhiên mà những phiên chợ vùng cao lại có sức hút đối với du khách trong và ngoài nước mà là bởi vì nó vẫn giữ được những nét đặc trưng rất riêng. Chợ không chỉ là nơi mua sắm mà còn là nơi gặp gỡ, trao đổi thông tin, giao lưu trò chuyện. Bởi vậy, phiên chợ Sìn Hồ những ngày giáp Tết luôn là sự háo hức, thu hút không chỉ với trẻ nhỏ, người lớn mà còn cả với những du khách phương xa khi một lần đến với Lai Châu.

Minh Hiếu