Sớm xây dựng cơ chế chính sách liên kết vùng trong ứng phó với biến đổi khí hậu

Đ/c Hà Văn Um, Giám đốc Sở NN&PTNT phát biểu tại Hội thảo

Theo các ý kiến đánh giá tại Hội thảo, vùng Trung du và miền núi phía Bắc có rất nhiều lợi thế, không chỉ cho phép vùng liên kết với các vùng khác trong quốc gia, mà còn tạo cơ hội thu hút đầu tư, phát triển kinh tế. Các lợi thế của vùng bao gồm khai thác, chế biến tài nguyên khoáng sản và thuỷ điện; thế mạnh cây công nghiệp, dược liệu; chăn nuôi gia súc và du lịch... Tuy nhiên qua rà soát vẫn chưa có một chính sách nào riêng đề cập đến vấn đề liên kết vùng trong biến đổi khí hậu và bảo vệ tài nguyên, môi trường vùng Trung du và miền núi phía Bắc.

Tiến sỹ Nguyễn Song Tùng, Viện Địa lý nhân văn, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho rằng, liên kết ứng phó biến đổi khí hậu là tất yếu trong bối cảnh hiện nay, tuy nhiên liên kết vùng trong ứng phó thiên tai chưa được đề cập nhiều, chỉ mang tính chất manh nha qua các Hội thảo ở một số tỉnh do đó, các địa phương thực sự lúng túng khi triển khai ứng phó. Mặt khác, qua khảo sát ở một số địa phương, liên kết vùng về ứng phó biến đổi khí hậu là rất khó thực thi vì thiếu cơ chế phối hợp giữa các tỉnh, gây khó khăn trong hài hoà lợi ích các bên.

Ông Hoàng Văn Yên, Vụ Kinh tế - Ban Chỉ đạo Tây Bắc cho biết, thời gian qua Ban Chỉ đạo Tây Bắc đã đề xuất nhiều sáng kiến, chương trình nhằm tăng cường sự kết nối, hợp tác giữa các địa phương trong vùng, trong đó chú trọng vào các lĩnh vực du lịch, nông nghiệp, hệ thống hạ tầng giao thông, bảo tồn đa dạng sinh học... Với những thế mạnh của vùng, liên kết sẽ là xu hướng phát triển tất yếu trong phát triển kinh tế xã hội, phát huy hiệu quả các tiềm năng sẵn có.

Về góc độ địa phương, để ứng phó với biến đổi khí hậu, tỉnh Lai Châu đã có chủ trương gắn chương trình phòng chống bão lũ với xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, chú trọng quy hoạch dòng chảy đặc biệt là xây dựng các công trình. Cụ thể là trước khi xây dựng các công trình giao thông, trước mắt phải tính đến vấn đề ách tắc dòng chảy; trước mùa mưa phải thanh thải dòng chảy để thoát lũ; đưa chương trình phòng chống bão lũ, sắp xếp lại dân cư vào chương trình xây dựng nông thôn mới... Lai Châu là tỉnh được chọn làm điểm về chi trả dịch vụ môi trường rừng và là một trong những tỉnh giải quyết tốt vấn đề này.

Ông Hà Văn Um, Giám đốc sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lai Châu đề xuất, về lâu dài cần phải đẩy mạnh các giải pháp sinh học, trong đó phải trồng và bảo vệ tốt tài nguyên rừng, cần có thêm những cơ chế, chính sách, đầu tư tính toán hợp lý và đầy đủ để người dân sống nhờ rừng một cách bền vững. Đồng thời phát triển một nền nông nghiệp xanh bền vững cùng với quy hoạch, sắp xếp lại dân cư.

Để thực hiện liên kết vùng trong ứng phó biến đổi khí hậu vùng Trung du và miền núi phía Bắc, Hội thảo đã thống nhất các quan điểm đề xuất liên kết vùng phải được xây dựng trên nguyên tắc bắt buộc, phân cấp, phân quyền chặt chẽ và hiệu quả; sớm ban hành luật quy hoạch, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn đầy đủ về quy định trách nhiệm cụ thể cho từng địa phương; đề xuất cơ chế phối hợp giữa Ban Chỉ đạo Tây bắc với Bộ Kế hoạch Đầu tư và các tỉnh trong vùng xây dựng thí điểm liên kết vùng Trung du miền núi phía Bắc giai đoạn 2015 - 2020 để trình Chính phủ phê duyệt tập trung vào nhiều vấn đề...

Vùng Trung du miền núi phía Bắc là vùng có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất cả nước. Các địa phương nghèo nhất của vùng chủ yếu ở các huyện miền núi có địa hình phức tạp và có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao và cũng là những nơi có tần xuất xảy ra các hiện tượng cực đoan nhiều nhất. Hiện nay, đang có khoảng 10.266 điểm nguy cơ sạt lở đất tại 10 tỉnh miền núi phía Bắc; Trung du miền núi phía Bắc chiếm tới 40% tổng diện tích đất bị thoái hoá thành đất trống, đồi trọc trên cả nước với 5,2 triệu ha. Việc khôi phục lại cuộc sống, sinh kế và điều kiện sinh hoạt cho các hộ nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số sau thiên tai là rất khó khăn.

Nguyễn Duy - TTXVN tại Lai Châu