Cần thiết phải lồng ghép các vấn đề biến đổi khí hậu trong quá trình lập kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội

Sạt lở nghiêm trọng trên quốc lộ 4D đoạn Phong Thổ (Lai Châu) gây ách tắc giao thông trong đợt mưa tháng 6 năm 2015.

Thực trạng

Để đánh giá diễn biến khí hậu ở Lai Châu, Ngành Tài nguyên và Môi trường đã có khảo sát, đánh giá theo số liệu thống kê trong vòng hơn 50 năm (1961 - 2014) tại 3 trạm Than Uyên, Mường Tè, Sìn Hồ. Kết quả thống kê và tính toán cho thấy nhiệt độ trung bình qua các thập niên đều có xu hướng tăng dần 0,2 độ C đến 0,6 độ C (giai đoạn 1961 – 1970 Sìn Hồ có nhiệt độ trung bình 15,8 độ C, Mường Tè là 22,5độ C; Than Uyên là 20,8 độ C; Giai đoạn 2001 – 2010 Sìn Hồ nhiệt độ trung bình tăng lên 16,4 độ C; Mường Tè là 22,7độ C và Than Uyên là 21,4 độ C). Trong những năm qua, trên địa bàn tỉnh Lai Châu, lượng mưa trung bình hàng năm có xu hướng giảm nhưng số ngày mưa lớn trung bình tập trung vào tháng 7; tần suất và cường độ các trận lũ quét gia tăng; các hiện tượng cực đoan của thời tiết diễn biến bất thường, đặc biệt là số lượng và cường độ các đợt rét.

Những năm qua, tỉnh Lai Châu cũng chịu những tác động không nhỏ từ ảnh hưởng của BĐKH. Từ năm 2004 – 2010, các hiện tượng thời tiết cực đoan đã làm chết 85 người, 49 người bị thương, hàng nghìn ha hoa màu bị thiệt hại với tổng ước tính khoảng trên 404 tỷ đồng.

Thời gian qua, việc lồng ghép nội dung nhằm ứng phó với BĐKH trong các chính sách của tỉnh chưa được thực hiện, hoặc có thực hiện nhưng còn chưa rõ rệt. Theo các quy hoạch tổng thể về kinh tế – xã hội, kế hoạch phát triển 5 năm (2011 - 2015) và trong các quy hoạch ngành nông nghiệp cũng không đề cập đến BĐKH trong các quan điểm xây dựng. Nội dung thích ứng và ứng phó với BĐKH chỉ được đề cập trong phần giải pháp thực hiện như: Tăng độ che phủ rừng, bảo vệ và phát triển rừng, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, quy hoạch vùng sản xuất phù hợp…

Qua những phân tích hiện trạng giai đoạn 2005 – 2010, giai đoạn 2010 – 2020 của Ngành Tài nguyên và Môi trường, các yếu tố khí hậu sẽ ảnh hưởng đến tỉnh Lai Châu chủ yếu là sự thay đổi về nhiệt độ, lượng mưa, gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan: Rét đậm, rét hại, giông lốc, sạt lở, cháy rừng… và sẽ gây những hậu quả nghiêm trọng.

Cần thiết phải lồng ghép các vấn đề BĐKH trong các chính sách phát triển

Là tỉnh miền núi, thời gian qua, tỉnh cũng chịu thiệt hại lớn về thiên tai. Những năm qua, tỉnh đã thực hiện một số giải pháp như: Di dời dân ra khỏi vùng nguy cơ xảy ra lũ quét, lũ ống; quy hoạch các khu vực kinh tế phù hợp với điều kiện của từng địa phương trong tỉnh; ban hành Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu kèm theo Quyết định số 1071/QĐ-UBND ngày 10/10/2012 trong đó lồng ghép các chương trình hành động ứng phó với BĐKH vào chương trình phát triển nông thôn mới và quy hoạch phát triển tổng thể của tỉnh. Trong kế hoạch này, tỉnh cũng đã xây dựng kịch bản BĐKH và phân tích những ảnh hưởng của BĐKH đối với các lĩnh vực sản xuất ở địa phương như trồng trọt, chăn nuôi, lâm nghiệp và công nghiệp. 

Trong quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng giai đoạn 2011 – 2020, mục tiêu toàn tỉnh sẽ tăng độ che phủ rừng lên 45,2% trong năm 2015 và 50% vào năm 2020; giảm dần tình trạng phá rừng làm nương rẫy trái phép, cải thiện đời sống của người làm nghề rừng, tạo công ăn việc làm cho khoảng 50.000 lao động…

Để thực hiện việc lồng ghép các vấn đề BĐKH trong các chính sách của tỉnh, cần thiết phải xây dựng khung hướng dẫn và những tiêu chí về BĐKH và tăng trưởng xanh trong các lĩnh vực để làm căn cứ cho việc thực thi và đánh giá các hoạt động thích ứng của địa phương; hoàn thiện và cân đối lại nguồn lực thực hiện các kế hoạch về tăng trưởng xanh và BĐKH. Trong điều kiện nguồn lực hạn chế, các kế hoạch về BĐKH nên được lồng ghép thực thi vào các chính sách khác và nên có tiêu chí đánh giá cụ thể./.

Lan Anh - TP Lai Châu