80 năm Ngày truyền thống Thanh tra Việt Nam: Lực lượng nòng cốt trong đấu tranh, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực

Với chủ đề "Trọn lời thề liêm chính với Đảng, với Nhân dân", Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Thanh tra Việt Nam là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng để ôn lại truyền thống vẻ vang; tri ân các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và cùng nhau tự tin, tự hào vững bước vào kỷ nguyên mới với khát vọng cống hiến vì một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

Cách đây 80 năm, ngày 23/11/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 64/SL thành lập Ban Thanh tra đặc biệt. Sự kiện này đánh dấu sự ra đời của ngành Thanh tra Việt Nam và trở thành Ngày truyền thống của ngành.

Trong suốt chặng đường lịch sử 80 năm xây dựng và phát triển, ngành Thanh tra đã nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thách thức, luôn giữ vững bản lĩnh, không ngừng phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

80 năm truyền thống vẻ vang của Thanh tra Việt Nam

Trình bày diễn văn kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống Thanh tra Việt Nam, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong nhấn mạnh đây là sự kiện chính trị có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với ngành Thanh tra.

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, trải qua 80 năm xây dựng và trưởng thành, ngành Thanh tra luôn cùng đất nước đi qua nhiều thời khắc lịch sử với hai cuộc kháng chiến trường kỳ vẻ vang của dân tộc và đồng hành cùng dân tộc trong công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.

Để thực hiện sứ mệnh trong từng thời kỳ lịch sử cách mạng, ngành Thanh tra đã được giao nhiều chức năng, nhiệm vụ với các tên gọi khác nhau, như: Ban Thanh tra Đặc biệt, Ban Thanh tra Chính phủ, Ban Thanh tra Trung ương của Chính phủ, Ủy ban Thanh tra của Chính phủ, Ủy ban Thanh tra nhà nước, Thanh tra nhà nước, Thanh tra Chính phủ.

Bộ máy, tổ chức và lực lượng của ngành Thanh tra không ngừng lớn mạnh và từng bước được kiện toàn từ Trung ương tới địa phương.

"Cán bộ Thanh tra luôn giữ vững phẩm chất, bản lĩnh chính trị, thể hiện được vai trò là lực lượng nòng cốt trong đấu tranh, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, giữ vững kỷ luật, kỷ cương hành chính Nhà nước", Tổng Thanh tra nhấn mạnh.

Ngành Thanh tra tự hào đã nỗ lực phấn đấu góp phần quan trọng vào những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, mang tầm thời đại của đất nước với những dấu ấn đậm nét và kết quả nổi bật.

Tiếp tục xây dựng và phát triển những nền tảng đã có được từ nhiều năm trước, ngành Thanh tra đã vượt qua mọi khó khăn, thách thức, nỗ lực phấn đấu không ngừng và đã đạt được những kết quả quan trọng trong giai đoạn 2020 - 2025.

Cụ thể, 5 năm qua, ngành Thanh tra đã phát hiện sai phạm về kinh tế hơn 703 nghìn tỷ đồng, tăng 62,3%, hơn 19 nghìn ha đất; kiến nghị xem xét, xử lý trách nhiệm trên 16 nghìn tập thể và trên 34 nghìn cá nhân có vi phạm; chuyển cơ quan điều tra 1.762 vụ việc, tăng 258,8% số vụ việc, 1.266 đối tượng, tăng 80,6% so với nhiệm kỳ trước.

Khi Ban Chỉ đạo Trung ương chỉ đạo phải gắn phòng chống tham nhũng, tiêu cực với phòng, chống lãng phí và xác định phòng, chống lãng phí có vị trí tương đương với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, ngành Thanh tra được giao thanh tra nhiều chuyên đề diện rộng trên phạm vi cả nước và đã triển khai thực hiện nhiều cuộc thanh tra phức tạp trong thời gian ngắn nhưng đạt kết quả cao.

Đặc biệt, cũng trong năm 2025, thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư và Thủ tướng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ đã cùng với các ban, bộ, ngành Trung ương và các địa phương tập trung lãnh đạo, chỉ đạo với chiến dịch 90 ngày đêm để xử lý, giải quyết 226 vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài, vượt cấp lên trung ương trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Khái quát lại, Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong khẳng định, trong hành trình 80 năm qua, dù ở bất kỳ giai đoạn nào, trong hoàn cảnh khó khăn nào, ngành Thanh tra luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Ngành Thanh tra là một trong những "lực lượng tiên phong" trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, góp phần giữ vững kỷ luật, kỷ cương hành chính và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, Tổng Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh

Với niềm tự hào về truyền thống lịch sử vẻ vang của ngành, Tổng Thanh tra Chính phủ kêu gọi toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Thanh tra cùng nhau đoàn kết, chung sức, đồng lòng viết tiếp những trang sử vẻ vang, cùng đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên giàu mạnh, hùng cường, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.

Ở đâu có công tác thanh tra, ở đó kỷ cương được thiết lập, niềm tin được củng cố, pháp luật được thượng tôn

Phát biểu chỉ đạo tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Thanh tra Việt Nam Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định đây là dấu mốc đặc biệt không chỉ ôn lại truyền thống vẻ vang của ngành thanh tra mà còn khẳng định tầm vóc, vị trí và sứ mệnh của công tác thanh tra trong sự nghiệp xây dựng và phát triển, bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Tổng Bí thư cho biết, ngay từ những ngày đầu lập nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh số 64 ngày 23 tháng 11 năm 1945 thành lập Ban Thanh tra đặc biệt, tiền thân của ngành Thanh tra Việt Nam ngày nay. Người căn dặn: "Thanh tra là tai mắt của trên, là bạn của dưới." "Cán bộ thanh tra như cái gương cho người ta soi mặt, gương mờ thì không soi được."

Theo Tổng Bí thư: "Đó không chỉ là lời huấn thị về phương pháp chuyên môn mà còn là phương châm rèn luyện đạo đức, bản lĩnh, nhân cách của người cán bộ thanh tra. Một nghề mang tính đặc thù đòi hỏi vừa kiên quyết, vừa nhân văn, vừa trung thực, vừa thấu hiểu".

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, trải qua 80 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành, ngành thanh tra Việt Nam đã hòa cùng với chặng đường lịch sử vẻ vang của đất nước.

Có thể nói, ở đâu có công tác thanh tra, ở đó kỷ cương được thiết lập, niềm tin được củng cố, pháp luật được thượng tôn.

"Đó là niềm tự hào của 80 năm lịch sử, 80 năm khẳng định bản lĩnh, trí tuệ, sự tận trung, tận hiếu của đội ngũ cán bộ thanh tra đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân", Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Tổng Bí thư cũng nêu rõ, đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới với khát vọng xây dựng một Việt Nam hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc, hướng tới mục tiêu đến năm 2045 trở thành một quốc gia phát triển có thu nhập cao. Sự phát triển nhanh, mạnh, hội nhập sâu rộng cùng với những thách thức về kinh tế, xã hội, công nghệ và môi trường đặt ra yêu cầu cao hơn, toàn diện hơn đối với công tác thanh tra, cơ quan giữ vai trò đảm bảo tính liêm chính, hiệu quả và công bằng trong quản lý nhà nước.

Thanh tra ngày nay không chỉ là công cụ phát hiện sai phạm mà còn là cơ chế kiến tạo sự minh bạch, thúc đẩy đổi mới, bảo vệ sự ổn định và niềm tin xã hội. Một nền quản trị tốt phải có cơ chế giám sát mạnh và ngành thanh tra chính là trụ cột trong cơ chế này.

Với tầm nhìn đó, ngành thanh tra cần tiếp tục đổi mới toàn diện, hiện đại hóa mạnh mẽ, gắn công tác thanh tra với mục tiêu phát triển, đặt nhân dân vào trung tâm của mọi hoạt động, hướng đến xây dựng một nền hành chính liêm chính, hiệu quả, vì dân, phục vụ dân.

Tổng Bí thư gợi mở một số định hướng và nhiệm vụ trọng tâm đối với ngành thanh tra trong giai đoạn tới.

Thứ nhất, quán triệt sâu sắc các chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, triển khai thực hiện có hiệu quả nghị quyết Đại hội lần thứ 14 của Đảng, cụ thể hóa tinh thần đổi mới sáng tạo, phát triển nhanh và bền vững.

Đảng ủy Thanh tra Chính phủ cần tập trung xây dựng đề án tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh tra, đáp ứng yêu cầu phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Trong đó cần làm rõ những cơ chế, nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng trong lĩnh vực thanh tra, đảm bảo sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, đồng thời tôn trọng nguyên tắc độc lập, khách quan, công khai, minh bạch và tuân thủ pháp luật.

Cần coi công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, gắn chặt với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa liêm chính, kiến tạo, phục vụ Nhân dân.

Thứ hai, phải đổi mới mạnh mẽ tư duy, phương thức hoạt động của thanh tra. Thanh tra không chỉ để phát hiện, xử lý vi phạm mà còn để phòng ngừa, kiến tạo và thúc đẩy sự phát triển. Mỗi cuộc thanh tra phải hướng đến mục tiêu kép: phát hiện sớm sai phạm để bảo vệ tài sản công, đồng thời tạo điều kiện tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho tổ chức, doanh nghiệp, người dân.

Phòng chống lãng phí, tham nhũng, tiêu cực không chỉ để xử lý vi phạm mà để làm trong sạch môi trường đầu tư, củng cố niềm tin, thúc đẩy phát triển kinh tế, đảm bảo cạnh tranh lành mạnh, minh bạch.

Công tác thanh tra cần chuyển trọng tâm từ "xử lý vi phạm" sang "phòng ngừa từ sớm, từ xa", kết hợp giữa thanh tra hành chính với thanh tra chuyên đề, giữa kiểm tra hiện trường với phân tích dữ liệu số. Thanh tra phải đi trước một bước, dự báo, cảnh báo sớm những nguy cơ, không để xảy ra vi phạm nhỏ tích tụ thành những sai phạm lớn.

Mọi hoạt động thanh tra phải khách quan, công tâm, minh bạch, tuân thủ phương châm: "Không có vùng cấm, không có ngoại lệ nhưng cũng không được cực đoan, hình thức".

Thứ ba, thông qua kết quả thanh tra cần đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, phát hiện vấn đề, kiến nghị hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật và phát hiện, khắc phục những khoảng trống, những kẽ hở trong quản lý nhà nước và thực thi pháp luật, tạo môi trường thuận lợi cho đổi mới, sáng tạo và phát triển. Đây là giá trị cao nhất của hoạt động thanh tra trong nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Nhiều bài học từ thực tiễn đã chứng minh, một kết luận thanh tra đúng, khách quan, kịp thời có thể giúp tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng, tháo gỡ hàng loạt những vướng mắc về thể chế, góp phần cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Thứ tư, đẩy mạnh hiện đại hóa, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong ngành thanh tra, tức là thực hiện tốt Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, tập trung xây dựng, vận hành cơ sở dữ liệu quốc gia về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn, kết nối liên thông với các cơ sở dữ liệu quốc gia khác như dân cư, đất đai, tài chính, ngân hàng, hướng tới thực hiện công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, giám sát và xử lý hoàn toàn trên môi trường số, minh bạch, nhanh chóng, hiệu quả và tiết kiệm.

Thứ năm, phải chăm lo công tác xây dựng, xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ ngành thanh tra thật sự liêm chính, bản lĩnh, trí tuệ, tinh thông.

Cán bộ thanh tra phải là người có "tâm sáng, chí vững, nghiệp tinh, hành đúng ", có dũng khí bảo vệ cái đúng, đấu tranh với cái sai, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, đúng như lời Bác Hồ dạy: "Cán bộ thanh tra như cái gương để người ta soi, gương mờ thì không soi được".

Cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, kịp thời khen thưởng những người liêm chính, kỷ luật nghiêm những người vi phạm để tạo môi trường trong sạch, dân chủ và đoàn kết.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, ngành thanh tra cần phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành, các địa phương, nhất là các cơ quan trong khối nội chính để đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất và hiệu quả.

Các cấp ủy, chính quyền cần quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện thuận lợi để ngành thanh tra thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, để thanh tra thực sự trở thành một trong những công cụ trọng yếu trong xây dựng nhà nước liêm chính, pháp quyền và kiến tạo sự phát triển.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, truyền thống vẻ vang 80 năm là niềm tự hào và là hành trang quý báu để ngành thanh tra tiếp tục tiến bước vững chắc trên con đường đổi mới, hội nhập và phát triển.

Đồng thời tin tưởng, với sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, sự đồng hành của cả hệ thống chính trị và nhân dân, cùng tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, tận tụy của toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, ngành Thanh tra Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang, lập nhiều thành tích to lớn, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Tổng Bí thư nhấn mạnh: "Thanh tra phải luôn là tai của trên, là niềm tin của dưới, là tấm gương phản chiếu sự liêm chính và công bằng của nhà nước, là chỗ dựa vững chắc của nhân dân đối với Đảng và chế độ"

"Giữ cho tấm gương thanh tra luôn trong sáng, đó chính là giữ cho niềm tin của nhân dân luôn bền vững, giữ cho nền hành chính công của chúng ta luôn trong sạch, hiệu lực, hiệu quả", Tổng Bí thư yêu cầu.

Cập nhật ngày 17/11/2025