Lễ hội Then Kin Pang: Nơi sinh hoạt văn hóa của người dân Phong Thổ

Tiết mục văn nghệ tại Lễ hội Then Kin Pang xã Khổng Lào, huyện Phong Thổ.

Lễ hội Then Kin Pang năm nay được tổ chức vào ngày 25/4 (tức 10/3 âm lịch), tại xã Khổng Lào, huyện Phong Thổ. Lễ hội diễn ra trong không khí vui tươi, phấn khởi khi người dân huyện Phong Thổ đang ra sức thi đua thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các cấp và chào mừng 70 năm (11/6/1948-11/6/2018) Ngày Bác Hồ ra lời kêu gọi cả nước thi đua yêu nước.

Ngay từ sáng, trời đổ trận mưa rào đã rửa sạch hết bụi bẩn, không khí trong lành, mọi thứ đều sạch sẽ, thời tiết mát mẻ làm cho người đi tham gia Lễ hội đông hơn. Trước khi diễn ra phần Lễ đã có các tiết mục văn nghệ hết sức đặc sắc để các vị đại biểu và người dân thưởng thức. Các tiết mục văn nghệ được các bản tự chuẩn bị và có sự tham gia giao lưu của đội văn nghệ của phường Đoàn Kết, thành phố Lai Châu. Mọi năm, hầu hết các tiết mục văn nghệ đều do phụ nữ Thái thể hiện. Năm nay, trong các tiết mục văn nghệ đã có thêm tiết mục do phụ nữ Dao, bản Nậm Khay, xã Khổng Lào biểu diễn. Để có tiết mục văn nghệ này, chị em đã lên mạng tìm bài múa phù hợp với phong tục tập quán của mình và tập theo. Em Lý Thị Phương Thích, đội múa bản Nậm Khay cho biết: Chúng em tranh thủ tập bài múa này vào buổi tối. Các chị em đã luyện tập rất chăm chỉ và chỉnh sửa động tác cho nhau. Đây là lần đầu tiên lên sân khấu biểu diễn nên chúng em rất hồi hộp và run, nhưng khi biểu diễn xong thấy khán giả vỗ tay khen thưởng và được nhiều người quay lại video, chụp ảnh, chúng em thấy rất vui.

Lễ hội Then Kin Pang gồm hai phần: Phần Lễ và Phần hội. Phần Lễ năm nay được tổ chức vẫn rất long trọng và nghiêm trang. Ngay từ sáng sớm, người lớn tuổi đã trang trí, sửa soạn lại mọi thứ cho Lễ cúng gồm có con én gấp bằng giấy màu, đàn tính tẩu, quả còn, một con lợn, một con gà luộc để nguyên con, xôi nếp, rượu, nước và không thể thiếu hoa Bó Mạ. Vì loài hoa này được xem là biểu tượng của Then Kin Pang. Người Thái có câu: Bó Pục púng Then cả/Bó Mạ púng Then sương (tức hoa Bưởi nở Then sướng/hoa Bó Mạ nở Then vui). Các lễ vật cúng đã thể hiện sự đầy đủ của vạn vật cỏ cây, hoa lá, để báo hiệu một năm no đủ, tươi mới đã về. Trong Lễ Then bao giờ cũng có một mâm lễ cũng tạ ơn những người con có công lập dựng bản mường; tạ ơn những vị anh hùng đã có công đánh đuổi giặc ngoại xâm bảo vệ quê hương, đất nước.

Lễ cúng Then diễn ra trong không khí trang nghiêm.

Là một người con của dân tộc Thái, lại nguyên là Chủ tịch UBND xã lãnh đạo xã Khổng Lào, bác Vương Đức Kẻm cho biết: Lễ cúng Then rất được người dân tộc Thái trắng coi trọng vì đây là dịp để thể hiện sự biết ơn của người dân đối với các Then, cầu nguyện các vị thần linh trên trời tạo phúc cho dân, ban cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, dân bản được yên vui, no ấm. Ngày xưa, các cụ cúng Then 3 ngày, 3 đêm nhưng nay thực hiện chủ trương của Nhà nước, Lễ cúng Then rút ngắn lại trong khoảng một tiếng nhưng vẫn đầy đủ các nghi lễ quan trọng. Người được cử ra làm Lễ cúng Then là một người có uy tín để dâng hoa, dâng lễ, mời rượu và có những lời diễn xướng như đối thoại được với các đấng thần linh tối cao trên trời. Người này được mặc trang phục của Then, tay cầm đàn tính tẩu đánh trong khi làm Lễ trông uy nghi như một vị tướng.

Bước vào phần Hội, mọi người cùng chơi các trò bịt mắt bắt vịt, tung còn, kéo co, bắn nỏ, té nước, đẩy gậy... với mong ước chinh phục tự nhiên, cầu có sức khỏe cường tráng, đồng thời cũng thể hiện sự khéo léo, tài giỏi và gắn bó giữa các thành viên trong cộng đồng thôn bản. Ở mỗi trò chơi đều đem lại cho người chơi và người xem những cảm giác thú vị khác nhau. Tại trò chơi bắn nỏ đã thu hút nhiều “cao thủ” có chuyên môn cao, có kinh nghiệm đi rừng nhiều năm tham gia. Các cây nỏ và mũi tên đã được người chơi chuẩn bị công phu nên bắn rất chuẩn. Còn trò chơi đẩy gậy thì không thể thiếu được trong các Lễ hội và đặc biệt là Lễ hội Then Kin Pang. Em Châu Văn Dương, bản Phai Cắt 2 là một người tham gia đẩy gậy ở hạng 60 kg cho biết: Đến với Lễ hội vui chính và em cũng tham gia trò chơi đẩy gậy. Khi tham gia trò chơi, em biết được nhiều các bạn cùng trang lứa trong xã, đây cũng là dịp để em rèn luyện sức khỏe để làm việc được tốt hơn.

Đại biểu tham gia bắn nỏ cùng người dân.

Tại Lễ hội Then Kin Pang không thể thiếu được phần té nước. Sau khi chơi hội vui vẻ mọi người cùng nhau ra suối để té nước. Theo người già kể lại, ai được té nhiều nước chứng tỏ người đó được nhiều người yêu quý. Con suối Nậm Lùm, chiều ngày 25//4 người đông vui tấp nập, mọi người trong xã, trong huyện và du khách thập phương cùng xuống tham gia té nước với nhau. Mọi người cùng hòa vào dòng nước mát, gột rửa những bụi trần, để đón dòng nước trong lành mới mẻ, mong những điều tốt đẹp đến cho mình và những người thân yêu.

Mọi người cùng tham gia té nước ở suối Nậm Lùm.

Lễ hội Then Kin Pang khép lại trong niềm vui, luyến tiếc của mọi người. Tất cả lại cùng nhau mong chờ đến năm sau khi những cơn mưa cuối xuân, đầu hạ về, lúa trên đồng đang trổ bông, hoa Bó Mạ nở vàng khắp các triền đồi, ven suối mọi người lại nô nức đi trẩy hội Then Kin Pang./.

Thảo Nhi - Tp Lai Châu