Diễn đàn khuyến nông @ nông nghiệp: Giải pháp phát triển dược liệu theo chuỗi giá trị gắn với du lịch sinh thái

Dự Diễn đàn về phía Trung ương có các đồng chí: Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn); đại diện lãnh đạo các Cục, Viện, đơn vị có liên quan thuộc các Bộ: Y tế, Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn…

Về phía tỉnh Lai Châu có các đồng chí: Nguyễn Trọng Lịch - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Trần Mạnh Hùng - Phó Giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch; các đồng chí đại diện các sở, ban, ngành tỉnh có liên quan; Hội Nông dân, UBND các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh…

Dự Diễn đàn còn có đại diện lãnh đạo Chi cục Phát triển nông thôn; lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông các tỉnh: Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang, Cao Bằng, Điện Biên và Sơn La; hơn 150 đại biểu đến từ các Hội, Hiệp hội, doanh nghiệp, các hợp tác xã, nông dân tiêu biểu trong phát triển dược liệu tại các địa phương khu vực Tây Bắc và Đông Bắc.

Theo Báo cáo của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, hiện nay Việt Nam có hơn 5.117 loài và thứ dưới loài được sử dụng làm thuốc chữa bệnh và bồi bổ sức khỏe. Trong đó, hầu hết loài cây dược liệu quý, hiếm, có giá trị kinh tế cao đều phân bố trong các hệ sinh thái rừng tự nhiên như: Sâm Lai Châu, Sâm vũ diệp, Tam thất hoang, Bách hợp, Thông đỏ, Vàng đắng, Hoàng liên ô rô, Hoàng liên gai, Thanh thiên quỳ, Lan kim tuyến... Hầu hết các loài thảo dược quý, có giá trị đều sống dưới tán rừng, nhất là dưới tán rừng nguyên sinh, ở các đai độ cao khác nhau và các độ tán che khác nhau. Cho đến nay, cả nước có khoảng 14,79 triệu ha đất có rừng, trong đó rừng tự nhiên là 10,1 triệu ha, chiếm gần 70% diện tích rừng của cả nước. Nhiều địa phương đã và đang phát triển dược liệu trong môi trường rừng.

Chỉ riêng năm 2020, nguồn thu của 4 loại dịch vụ trong các hệ sinh thái rừng của nước ta gồm: Dịch vụ cung cấp gỗ và lâm sản ngoài gỗ; dịch vụ môi trường rừng; dịch vụ hấp thụ và lưu trữ các-bon; dịch vụ du lịch sinh thái đã mang lại giá trị khoảng 39.039 tỷ đồng. Trong đó, giá trị thu được từ dịch vụ du lịch sinh thái đạt 2.022 tỷ đồng.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, đồng chí Nguyễn Trọng Lịch - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lai Châu cho biết: Tỉnh Lai Châu với tổng diện tích rừng hiện có là 472.676,04 ha, trong đó diện tích rừng tự nhiên là 450.392,33 ha, tỷ lệ che phủ rừng đạt 51,87%; là địa phương có nhiều tiềm năng, thế mạnh phát triển kinh tế dưới tán rừng. Trong đó, diện tích rừng giàu và rừng trung bình chiếm khoảng 13%, diện tích rừng có độ cao tuyệt đối từ 900 - 1.400 m vào khoảng 29%, diện tích rừng có độ cao tuyệt đối từ 1.400 m đến trên 3.100 m khoảng 32%, phù hợp cho phát triển nhiều loài cây dược liệu, lâm sản ngoài gỗ dưới tán rừng có giá trị kinh tế cao. Năm 2022, tỉnh Lai Châu có trên 11.000 ha các loại cây lâm sản ngoài gỗ, cây dược liệu như: Sâm Lai Châu, Bảy lá một hoa, Lan Kim Tuyến, Thảo quả, Sa nhân, Tam thất, Đương quy, Hà thủ ô...

Với đặc thù địa hình núi cao, đặc trưng về điều kiện tự nhiên, văn hóa, xã hội, cùng với đó là hệ thống di tích lịch sử văn hóa và danh lam, thắng cảnh, di tích được xếp hạng, tỉnh Lai Châu được xác định thuộc 1 trong 6 trọng điểm du lịch vùng và quốc gia nằm trên tuyến du lịch liên vùng “Qua miền Tây Bắc”. Phát huy tiềm năng thế mạnh, hiện Lai Châu tập trung phát triển hoạt động du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng dưới tán rừng. Giai đoạn 2011 - 2020 đã thu hút được hơn 2 triệu lượt khách du lịch đến với tỉnh, năm 2022 du lịch Lai Châu đón khoảng 762.000 lượt khách du lịch; trong đó khách nội địa 758.800 lượt, khách quốc tế 3.200 lượt; tổng doanh thu từ du lịch giai đoạn 2011 - 2020 đạt 3.188 tỷ đồng, doanh thu năm 2022 đạt trên 550 tỷ đồng. Tốc độ tăng trưởng trung bình du lịch Lai Châu giai đoạn 2010 - 2020 đạt 14,9%/năm, trong đó tốc độ tăng trưởng trung bình khách du lịch quốc tế đạt 12,59%/năm, khách du lịch nội địa đạt 17,32%/năm.

Ngoài ra, tại Diễn đàn các đại biểu đã tập trung trao đổi, thảo luận các vấn đề: Cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển dược liệu dưới tán rừng; tiềm năng của các loại sâm dưới tán rừng trong phát triển sinh kế cộng đồng dân cư gắn với du lịch sinh thái; thực trạng và giải pháp phát triển dược liệu khu vực Tây Bắc; thực trạng định hướng và giải pháp phát triển kinh tế dưới tán rừng trên địa bàn tỉnh Lai Châu; tiềm năng phát triển sản xuất dược liệu gắn với du lịch sinh thái tại tỉnh Lào Cai; mô hình phát triển chuỗi giá trị dược liệu... Từ đó, tiếp nhận những thông tin hữu ích, đồng thời tìm ra những nút thắt, giải pháp phát triển dược liệu theo chuỗi giá trị gắn với du lịch sinh thái để khai thác tiềm năng, thế mạnh của các địa phương, tăng thu nhập cho người dân từ phát triển kinh tế dưới tán rừng.

Cũng tại Diễn đàn Ban cố vấn đã trả lời câu hỏi của các đại biểu xoay quanh các vấn đề: Thủ tục hướng dẫn doanh nghiệp được thuê tán rừng đặc dụng hoặc rừng phòng hộ để phát triển dược liệu và khai thác du lịch; quy định về trồng dược liệu dưới tán rừng, tán rừng phòng hộ; cơ chế chính sách về phát triển dược liệu gắn với du lịch; vai trò của doanh nghiệp trong phát triển dược liệu gắn với du lịch; những vấn đề thực tế và vai trò của khu vực tư nhân trong giải quyết các vấn đề khí hậu và những nguyên tắc mà doanh nghiệp cần tuân thủ để đạt được một nền kinh tế và giảm tác động đến môi trường…

Phát biểu Bế mạc Diễn đàn, đồng chí Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) nhấn mạnh: Diễn đàn giải pháp phát triển dược liệu theo chuỗi giá trị gắn với du lịch sinh thái có ý nghĩa quan trọng giúp cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các cơ quan tham mưu cho Bộ từng bước tháo gỡ những khó khắn, vướng mắc trong việc đẩy mạnh phát triển dược liệu theo chuỗi giá trị gắn với du lịch sinh thái và đưa ra những cơ chế, chính sách phù hợp, định hướng hoạt động khoa học công nghệ cần tập trung nghiên cứu trong giai đoạn tới, nhằm đáp ứng tốt hơn nữa yêu cầu của thực tiễn sản xuất. Trung tâm Khuyến nông Quốc gia sẽ tiếp thu và tổng hợp các ý kiến tham gia tại Diễn đàn về báo cáo lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để có chủ trương, giải pháp cụ thể nhằm đẩy mạnh phát triển dược liệu theo chuỗi giá trị gắn với du lịch sinh thái hiệu quả, phù hợp trong thời gian tới…